نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران
2 بخش تحقیقات زنبورعسل، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،کرج، ایران
چکیده
به دلیل اثرات نامطلوب کنه کش‌های سنتتیک مورد استفاده جهت کنترل کنه واروآ، امروزه استفاده از روش‌های غیر شیمیایی نظیر بهبود رفتارهای بهداشتی یا ایجاد لاین‌های بهداشتی مقاوم زنبورعسل علیه کنه واروآ مورد توجه است. به همین منظور، مطالعه حاضر با هدف بررسی رفتارهای بهداشتی Uncapping & Removing150 کلنی زنبورعسل آلوده به کنه واروآ از پنج شهرستان استان کرمانشاه طی بازه‌ی زمانی 1398 الی 1399 با استفاده از روش ازت مایع انجام شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که 48 ساعت بعد از ریختن ازت مایع، از لحاظ رفتارهای بهداشتی درپوش برداری و حذف نوزادان مرده بین کلنیهای زنبورعسل شهرستان‌های مورد مطالعه اختلاف معنی‌دار وجود دارد (05/0< P). نتایج مقایسه میانگین رفتارهای بهداشتی زنبورها 48 ساعت بعد از ریختن ازت مایع نشان داد که کلنیهای زنبورعسل شهرستان صحنه با میانگین 48/85 درصد بالاترین و کلنیهای زنبورعسل شهرستان سرپل ذهاب با میانگین 26/58 درصد کمترین رفتارهای بهداشتی درپوش برداری و حذف نوزادان مرده را نشان دادند. میانگین کل رفتارهای بهداشتی درپوش برداری و حذف نوزادان مرده جمعیت مورد مطالعه 48 ساعت بعد از ریختن ازت مایع 9/79 درصد بدست آمد. این درصد بالای بروز رفتارهای بهداشتی نشانگر این موضوع است که رفتار بهداشتی درپوش برداری و حذف نوزادان مرده در جمعیت زنبورعسل استان کرمانشاه در حد مطلوبی بیان می‌شود. در مجموع، می‌توان نتیجه گرفت که کلنیهای زنبورعسل استان کرمانشاه با انجام رفتارهای بهداشتی توانایی دفاع از خود در مقابل کنه واروآ را دارند و می‌توان با اجرای برنامه‌های اصلاح نژادی میزان این رفتار را در کلنیهای زنبورعسل این استان بهبود بخشید.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
افشاری، م. (1391). بررسی رفتارهای بهداشتی و نظافت گری کلنیهای زنبورعسل در مقابل کنه واروآ. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی لرستان.
بانو حسینی، س.ب.، طهماسبی، غ.، اسکندری نسب، م. و بابایی، م. (1392). ارزیابی رفتارهای درپوش‌برداری و تخلیة لاروهای آلوده و همبستگی آنها با تولید عسل، جمعیت و رفتار دفاعی کلنیهای زنبورعسل ایرانی. نشریه پژوهشهای علوم دامی. 33: 99-91.
رحیمی، ع.، طهماسبی، غ.، بهمنی، ح.، صالحی، ص.، زارع، ب.، پارسانسب، ع.، رخزاد، ب. (1402). ارزیابی مقایسهای عملکرد ملکههای اصلاح شده زنبورعسل ایرانی (Apis mellifera meda Skorikov 1929) در شرایط اقلیمی استان کردستان. پژوهشهای تولیدات دامی. 14 (39): 102-111.
طهماسبی، غ.، حسینی، ب. و اسکندری نسب، م. (1397). ارزیابی رفتار بهداشتی زنبورعسل و ارتباط آن با میزان آلودگی کلنی به کنه واروآ در زنبورعسل ایرانی. مجله دانش گیاه‌پزشکی. 41(2): 89-101.
طاهری امام کندی، رسول. (1402). بررسی رفتارهای بهداشتی Uncapping & Removingو نظافتگری توده زنبورعسل استان آذربایجان غربی در مقابل کنه واروآ. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه.
عاکف، مجید. (1380) . بررسی رفتارهای بهداشتی درپوش‌برداری و تحلیه سلولها و جذابیت برخی از تودههای زنبوران عسل در برابر کنهواروآ. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زنبورعسل، مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره).
علمی، م.، شاددل، ا. و ماهری، ن. (1386). بررسی رفتارهای توده زنبورعسل آذربایجان شرقی در مقابل کنه واروآ. مجله دانش نوین کشاورزی. 6: 68-61.
ملکی شیرجی، م.، سپهری، ر.، رحیمی، ع. (1402). تأثیر غلظتهای مختلف اسید اگزالیک و اسید فرمیک روی کنترل کنه واروآ (Varroa destructor) در کلنیهای زنبورعسل ایرانی (Apis mellifera meda). پژوهش و سازندگی. پذیرش (در نوبت چاپ).
منصوری ذلاتی، ا.، طهماسبی، غ.، امام جمعه کاشان، ن.، امین افشاری، م.، قاضی خان شاد، ع. (1397). بررسی رفتارهای بهداشتی ونظافتگری زنبورعسل ایرانی ) (Apis mellifera meda در کلنیهای انتخاب شده نسل سوم و چهارم طرح اصلاح نژاد برای مقاومت به کنه واروآ. فصلنامه تخصصی حشره‌شناسی. 10 (1): 56-76.
یحیایی، م.، کریمی دهکردی، م. (1400). بررسی تأثیر فصل و اندازه جمعیت بر بروز رفتار بهداشتی و قدرت تهاجمی کلنیهای زنبورعسل استان لرستان. فصلنامه علمی محیط‌زیست جانوری. 13(3):322-328.
یاراحمدی، س.، میرائی آشتیانی، س. عبادی، ر.، طهماسبی، غ. (1380). همبستگی فنوتیپی بین نه صفت‌مرفولوژیکی و سه صفت تولیدی در توده زنبوران عسل استان تهران. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 5 (2): 168- 157.
Amro, M.A. and Amro, A. (2017). A review of the role of hygienic behavior as a defense mechanism of honey bees against parasitic mites and diseases. Egyptian Academic
Journal of Biological Sciences. 10: 51-64. doi: 10.21608/EAJB.2017.12093
Journal of Biological Sciences. 10: 51-64. doi: 10.21608/EAJB.2017.12093
Anderson, D. and Trueman, J. (2000). Varroa jacobsoni (Acari: Varroide) is more than one species. Journal of Experimental Applied Acarology. 24: 165-189. doi 10.1023/a:1006456720416.
Bar-Cohen, R., Alpern, G. and Bar-Anan, R. (1978). Progeny testing and selecting Italian queens for brood area and honey production. Apidologie. 9: 95-100. doi.org/10.1051/apido:19780201
Bigio, G., Schürch, R. and Ratnieks, F.L. )2013(. Hygienic behavior in honey bees (Hymenoptera: Apidae): effects of brood, food, and time of the year. Journal of economic entomology. 106(6): 2280-2285. doi.org/10.1603/EC13076
Boecking, O. and Spivak, M. (1999). Behavioral defenses of honey bees against Varroa jacobsoni Oud. Apidologie. 30: 141-158.
Căuia, E. and Căuia, D. (2022). Improving the Varroa (Varroa destructor) Control Strategy
by Brood Treatment with Formic Acid—A Pilot Study on Spring Applications. Insects. 13: 149. doi.org/10.3390/insects13020149
by Brood Treatment with Formic Acid—A Pilot Study on Spring Applications. Insects. 13: 149. doi.org/10.3390/insects13020149
Delaplane, K.S., Berry, J.A., Skinner, J.A., Parkman, J.P. and Hood, W.M. (2005). Integrated pest management against Varroa destructor reduces colony mite levels and delays the treatment threshold. Journal of Apicultural Research. 44(4):157-162. doi.org/10.1080/00218839.2005.11101171
Dietemann, V., Nazzi, F., Martin, S.J., Anderson, D.L., Locke, B., Delaplane, K.S., Wauquiez, Q., Tannahill, C., Frey, E., Ziegelmann, B. and Rosenkranz, P. (2013). Standard methods for Varroa research. Journal of apicultural research. 52(1):1-54. doi: 10.3896/IBRA.1.52.1.09
Genath, A., Petruschke. H., Bergen, M. and Einspanier, R. (2021). Influence of formic acid treatment on the proteome of the ectoparasite Varroa destructor. PLOS ONE. 16(10): 1-15. doi.org/10.1371/journal.pone.0258845
Giusti, M., Sabelli, C., Di Donato, A., Lamberti, D., Paturzo, C.E., Polignano, V., Lazzari, R. and Felicioli, A. (2017). Efficacy and safety of Varterminator, a new formic acid medicine against the Varroa mite. Journal Apiculture Research. 56: 162-167. doi.org/10.1080/00218839.2017.1291207
Gilliam, M., Taber, S., Richardson, G.V. (1983). Hygienic behavior of honey bees in relation to chalkbrood disease. Apidologie. 14: 29-39
Gramacho, K.P. and Gonçalves, L.S. (2009). Sequential hygienic behavior in Carniolan honey bees (Apis mellifera carnica). Journal of Genetics and Molecular Research. 8(2): 655-663. doi:10.4238/vol8-2kerr027.
Gramacho, K. and Spivak, M. (2003). Differences in olfactory sensitivity and behavioral responses among honey bees bred for hygienic behavior. Behavioral Ecology and Sociobiology. 54: 472–479.
Güler, A. (2000). The effects of narrowed area and additional feeding on some physiological characteristics of honey bee (Apis mellifera L.) colonies. Turkish Journal of
Veterinary and Animal Sciences. 14: 24: 1-6.
Veterinary and Animal Sciences. 14: 24: 1-6.
Higes, M., Martín-Hernández, R., Hernández-Rodríguez, C.S., González-Cabrera. J. (2020). Assessing the resistance to acaricides in Varroa destructor from several Spanish locations. Parasitology Research.119(11):3595-3601. doi: 10.1007/s00436-020-06879-x.
Ibrahim, A., Gary, S., and Spivak. M. (2007). Field trail of honey bee colonies bred for mechanisms of resistance against Varroa destructor. Apidologie. 38: 67-76. doi.org/10.1051/apido:2006065
Ibrahim, A. and Spivak, M. (2006). The relationship between hygienic behavior and suppression of mite reproduction as honey bee (Apis mellifera) mechanisms of resistance to Varroa destructor. Apidologie. 37: 31-40.
Kekecoglu, M., Gocrasgele, P., Burgut, A. and Kambur, M. (2015). Breeding and selection of ylca honey bee (Apis mellifera L.) 44th Apimondia International Apicultural Congress, Deajeon, Korea, P.149.
Kochanskg, J., Gary, S., and Wilzer, M. )2017(. Comparison of the transfer of coumaphos from bee’s wax into honey. Apidologie. 32: 119-125. doi.org/10.1051/apido:2001117
Lilia, I., Guzman, N. and Rinderer, T. (2001). Hygienic behavior by honeybees from Far-eastern Russia. American Bee Journal. 3: 58-60.
Masterman, R., Smith, B.H. and Spivak M. (2000). Brood odor discrimination abilities in hygienic honey bees (Apis mellifera L) using probosci's extension reflex conditioning. Journal of Insect Behavior. 13: 87–101. doi: 10.1023/A:1007767626594
Morgan, A.R., James, M.W., Aaron, D.G. (2021). Assessing Varroa destructor acaricide resistance in Apis mellifera colonies of Virginia. Apidologie. 52:1278–1290. https://doi.org/10.1007/s13592-021-00901-6
Morton, J., Ball, R., Brown, M. and Wilkins, S. (2010). Managing Varroa. Central Science Laboratory and Department for Environment, Food and Rural Affairs, London, UK, 1-36.
Najafgholian, J., Pakdel, A., Thahmasbi, G. and Nehzati, G. (2011). Assessing hygienic behavior and attraction to Varroa mite (Acari: Varroidae) in Iranian honey bee (Apis Mellifera meda). Journal of Biotecnology. 10(6): 1011-1021.
Oxley, P.R., Spivak, M. and Oldroyd, B.P. (2010). Six quantitative trait loci influence task thresholds for hygienic behavior in honeybees (Apis mellifera). Molecular Ecology. 19: 1452-1461. doi: 10.1111/j.1365-294X.2010.04569.x.
Palacio, M.A., Flores, J.M., Figini, E., Ruffinengo, S., Escande, A., Bedascarrasbure, E., Rodriguez, E. and Gonçalves, L.S. (2005). Evaluation of the time of uncapping and removing dead brood from cells by hygienic and non-hygienic honey bees. Genetic and Molecular Research. 4(1): 105-114.
Perez-Sato, J. A., Chaline, N., Martin, S. J., Hughes, W. H. O. and Ratnieks, F. L. W. (2009).
Multi-level selection for hygienic behavior in honey bees Heredity. Journal of Heredity.
102: 609–615. doi: 10.1038/hdy.2009.20
Multi-level selection for hygienic behavior in honey bees Heredity. Journal of Heredity.
102: 609–615. doi: 10.1038/hdy.2009.20
Ramsey, S.D., Ochoa, R., Bauchan, G., Gulbronson, C., Mowery, J.D., Mowery, A., Lim, D., Joklik, J., Cicero, J.M., Ellis, J.D., Hawthorne, D. and VanEngelsdorp, D. (2021). Varroa destructor feeds primarily on honey bee fat body tissue and not hemolymph. PNAS Latest Articles. 22: 1-10. doi: 10.1073/pnas.1818371116.
Rahimi, A., Mirmoayedi, A., Kahriz, D., Zarei, L. and Jamali, S. (2023). Genetic characterization of Iranian honey bees, Apis mellifera meda Skorikow, 1829, based on microsatellite DNA polymorphism. Biochemical genetics. 61 (2):1-25. doi: 10.1007/s10528-023-10368-y
Rahimi, A., Khorramdel, Y., Mpradpor, F. (2017). The effect of ethanolic extract of Thyme (Thymus caucasicus) on Varroa mite (Varroa destructor), an external parasitic mite of Apis mellifera meda (Hym: Apidae). Biologija. 63(2): 177-184.
Radakovic, M., Stevanovic, J., Djelic, N., Lakic, N., Knezevic-Vukcevic, J., Vukovic-Gacic, B. and Stanimirovic, Z. (2013). Evaluation of the DNA damaging effects of Amitraz on human lymphocytes in the Comet assay. Journal of Biosciences. 38(1): 53-62. doi:10.1007/s12038-012-9287-2.
Rinderer, T. E., deGuzman, L.I., Delatte, G., Stelzer, J., Lancaster, V., Kuznetsov, V. and Harris, J. (2001). Resistance to the parasitic mite Varroa destructor in honey bees from far-eastern Russia. Apidologie. 32: 381-394. doi: 10.1051/apido:2001138
Rothenbuhler, W. C. (1964). Behavior genetics of nest cleaning in honey bees. I. Responses
of four inbred lines to disease-killed brood. Journal of Animal Behaviors. 12: 578–583. doi.org/10.1016/0003-3472(64)90082-X
of four inbred lines to disease-killed brood. Journal of Animal Behaviors. 12: 578–583. doi.org/10.1016/0003-3472(64)90082-X
Spivak, M. and Reuter, G. S. (2001). Varroa jacobsoni infestation in untreated honey bee (Hymenoptera: Apidae) colonies selected for hygienic behavior. Journal of Economic
Entomology. 94: 326–331. doi: 10.1603/0022-0493-94.2.326
Entomology. 94: 326–331. doi: 10.1603/0022-0493-94.2.326
Spivak, M. and Gary, S. (1998). Performance of hygienic honey bee colonies in commercial apiary. Apidologie. 29: 291-302. doi.org/10.1051/apido:19980308.
Spivak, M. and Gilliam. M. )1993(. Facultative expression of hygienic behavior of honey bees in relation to disease resistance. Journal of Apicultural Research. 32 147-157. doi.org/10.1080/00218839.1993.11101300
Szabo, T. I. and Lefkovitch, L. P. (1989). Effect of brood production and population size on honey
production of honey bee colonies in Alberta, Canada. Apidologie. 20:157-163.
production of honey bee colonies in Alberta, Canada. Apidologie. 20:157-163.
Tu, S., Qiu, X., Cao, L., Han, R., Zhang, Y. and Liu, X. (2010). Expression and characterization of the chitinases from Serratia marcescens GEI strain for the control of Varroa
destructor, a honey bee parasite. Journal of invertebrate pathology. 104: 75-82. doi: 10.1016/j.jip.2010.02.002
destructor, a honey bee parasite. Journal of invertebrate pathology. 104: 75-82. doi: 10.1016/j.jip.2010.02.002
Wilkes, K., Oldroyd, B. (2002). Breeding hygienic disease-resistant bees.
RIRDC project no, US-39A
RIRDC project no, US-39A
Zemene, M., Bogale, B., Derso, S., Belete, S., Melaku, S. and Hailu, H. (2015). A review on Varroa mites of honey bees. Academic Journal of Entomology. 8(3):150-159.
)