نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ژنتیک و اصلاح نژاد دام دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده

هدف از مطالعه حاضر برآورد روند ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی صفات وزن بدن در سنین مختلف در گوسفندان کردی شمال خراسان بود. برای انجام این مطالعه از رکوردهای مربوط به صفات رشد 5144 رأس بره حاصل از 161 رأس قوچ و 1982 رأس میش استفاده گردید. صفات مورد ‏بررسی شامل وزن‌های تولد (5069 رکورد)، 3 (3968 رکورد)، 6 (3519 رکورد)، 9 (2840 رکورد) و 12 (2595 رکورد) ماهگی بودند ‏که طی سال‌های 1375 تا 1392 در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند کردی واقع در شهرستان شیروان استان خراسان شمالی جمع‌‏آوری شده بودند. ‏مؤلفه‌های واریانس و پارامترهای ژنتیکی صفات با استفاده از روش حداکثر درست‌نمایی محدود شده و برازش 6 مدل حیوانی مختلف با استفاده از نرم‌افزار WOMBAT برآوردید گردید. تعیین مناسب‏ترین مدل برای هر صفت با استفاده از مقادیر لگاریتم حداکثر درست‌نمایی صورت گرفت. ارزش‏های اصلاحی حیوانات با روش معادلات مدل‌های مختلط با استفاده از بهترین مدل دام تک صفتی برآورد گردید. روند ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی به ترتیب از طریق تابعیت میانگین ارزش اصلاحی، میانگین فنوتیپی و تفاوت میانگین ارزش اصلاحی از میانگین فنوتیپی بر سال تولد برآورد شدند. وراثت‌پذیری مستقیم وزن‌های تولد، 3، 6، 9 و 12 ماهگی به ترتیب 03/0±10/0، 03/0±28/0، 04/0±32/0، 03/0±22/0 و 04/0±20/0 برآورد گردید. روند ژنتیکی مستقیم برای صفات وزن تولد، 3، 6، 9 و 12 ماهگی به ترتیب 25/0±13/4، 91/5±01/117، 78/5±24/148، 83/5±01/110 و 89/6±21/122 گرم در سال و روند فنوتیپی به ترتیب 47/7-، 32/126-، 21/490-، 69/493- و 48/599- گرم در سال برآورد شد. ب

کلیدواژه‌ها

افتخار شاهرودی، ف.، شیری، س.­ا.، دانش مسگران، م. و توکلیان، ج. (1380). ارزیابی اثرات مادری بر صفات وزن و رشد بره گوسفند کردی شمال خراسان (با استفاده از الگوریتم DFREML). نشریه پژوهش و سازندگی. شماره 5، ص‌ص 65-62.
بیگی‌نصیری، م­.ت.، فروزان­مهر، م.­ر. و احمدی، ا. (1383). برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات رشد در گوسفند کردی شمال خراسان. نشریه پژوهش کشاورزی. شماره 1، ص‌ص 48-37.
حسنی، ح.، دلتنگ سفیدسنگی، ح.، رشیدی، ا. و آهنی آذری، م. (1388). برآورد روند ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی برخی از صفات رشد در گوسفند بلوچی. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. شماره 16، ص‌ص 132-126.
درستکار، م.، رافت، س­.ع.، شجاع، ج. و پیرانی، ن. (1389). مطالعه روند ژنتیکی و فنوتیپی برخی از صفات رشد در گوسفند مغانی. مجله پژوهش‏های علوم دامی. شماره 4، ص‌ص 25-15.
رشیدی، ا. و آخشی، ح. (1386). برآورد روند ژنتیکی و محیطی صفات رشد در گوسفند کردی. مجله علوم کشاورزی ایران. شماره 38، ص‌ص  335-329.
ساقی، د.ع. و شهدادی، ع.­ر. (1394). تجزیه و تحلیل ژنتیکی و فنوتیپی صفات رشد در برههای کردی استان خراسان شمالی. مجله تحقیقات دام و طیور. شماره 1، ص‌ص 51-43.
ساقی، د.ع.، یاوری، ا.، مبارکی، ع.، داوطلب، ا.، خوش قامت، س.، محمدزاده، م. و همکاران. (1393). آمار و اطلاعات ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند کردی. انتشارات آموزشی تألیفی ارشدان.
ستایی مختاری، م.، رشیدی، ا.، محمدآبادی، م.­ر. و مرادی شهربابک، ح. (1388). برآورد روند ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی صفات رشد در گوسفند کرمانی. نشریه علوم دامی ایران. شماره 40، ص‌ص 57-51.
سرگلزایی، م. و ادریس، م.­ع. (1383). برآورد روند ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی برخی از صفات رشد در گوسفند بختیاری. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. شماره 8، ص‌ص 134-125.
محمدی، ح. و صادقی، م. (1389). برآورد پارامتر‏های ژنتیکی صفات رشد و تولیدمثل و روند ژنتیکی صفات رشد در گوسفند نژاد زل تحت سیستم روستایی. نشریه علوم دامی ایران. شماره 41، ص‌ص 241-231.
محمدی، ح.، مرادی شهربابک، م. و صادقی، م. (1390). برآورد روند ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی صفات رشد در گوسفند زندی. مجله ژنتیک نوین. شماره 6، ص‌ص 57-49.
محمدی، ی.، ستائی مختاری، م. و بهرامی، ع.­م. (1387[v1] ). برآورد روند ژنتیکی و محیطی برخی صفات رشد در گوسفند کردی. مجله ژنتیک نوین. شماره 4، ص‌ص 36-29.
وطن­خواه، م.، مرادی شهربابک، م.، نجاتی جوارمی، ا.، واعظ آشتیانی، ر. و میرائی آشتیانی، س.ر. (1384). بررسی خصوصیات فنوتیپی و ژنتیکی صفات رشد در بره­های لری بختیاری. مجله علوم کشاورزی ایران. شماره 6، ص‌ص 1463-1455.
وطن­خواه، م.، مرادی شهربابک، م.، نجاتی جوارمی، ا.، میرائی آشتیانی، س.ر. و واعظ آشتیانی، ر. (1383). مروری بر اصلاح نژاد گوسفند در ایران. اولین کنگره علوم دامی و آبزیان کشور. کرج،
Baneh, H., Hafezian, S.H., Rashidi, A. and Gholizadeh, M. (2010). Estimation of genetic parameters of body weight traits in Ghezel sheep. Asian-Australian Journal of Animal Science. 23:149-153.
Ceyhan, A., Sezenler, T. and Erdogan, I. (2009). The estimation of variance components for prolificacy and growth traits of Sakyz sheep. Journal of Livestock Science. 122:68-72.
Dixit, S.P.G., Singh, K., Chadda, K. and Dhillon, J.S. (2002). Estimates of genetic trends in a closed flock of Bharat Merino sheep. Indian Journal of Animal Science. 72:462-464.
Foxpro, Version 2.6. 1993. Holding, Inc, All right reserved, Patent Pendling.
Gizaw, S., Lemmaa, S., Komenb, H. and Van Arendonk, J.A.M. (2007). Estimates of genetic parametersand genetic trends for live weight and fleece traits in Menz sheep. Small Ruminant Research. 70:145-153.
Hanford, K.J., Van Vleck, L.D. and Snowder, G.D. (2003). Estimates of genetic parameters and genetic change for reproduction, weight and wool characteristics of Targhee sheep. Journal of Animal Science. 81:630-640.
Hanford, K.J., Van Vleck, L.D. and Snowder, G.D. (2005). Estimates of genetic parameters and genetic change for reproduction, weight, and wool characteristics of Rambouillet sheep. Small Ruminant Research. 57:175-186.
Jafaroghli, M., Rashidi, A., Mokhtari, M.S. and Shadparvar, A.A. (2010). (Co)Variance companents and genetic parameter estimates for growth traits in Moghani sheep. Small Ruminant Research. 91:170-177.
Jiang, D., Zhang, Y., Tinna, K., Liu, L., Xu, X., Zhang, Y. and Zhang, T. (2011). Estimation of (co)variance components and genetic parameters for growth and wool traits of Chinese superfine merino sheep with the use of a multi-trait animal model. Journal of Livestock Science. 138:278-288.
Jurado, J.J., Alonso, A. and Alenda, R. (1994). Selection response for growth in a Spanish Merino flock. Journal of Animal Science. 72:1433-1440.
Meyer, K. (1992). Variance components due to direct and maternal effects for growth traits of Australian Beef Cattle. Livestock Production Science. 31:179-204.
Meyer, K. (2012). WOMBAT, A program for Mixed Model Analyses by Restricted Maximum Likelihood. User Notes. Animal Genetics and Breeding Unit, University of New England Armidale, Australia.
‎Miraei-Ashtiani, S.R., Seyedalian, S.A.R. and Moradi Shahrbabak, M. (2007). Variance ‎components and heritabilities for body weight traits in Sangsari sheep, using univariate and ‎multivariate animal models. Small Ruminant Research. 73:109-114.‎