نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

2 استادیار و عضو هیات علمی گروه علوم دامی دانشگاه ایلام

چکیده

به منظور توصیف تغییرات منحنی رشد گوسفند نژاد عربی، برخی مدل‌های آماری (از قبیل وان برتالانفی، گومپرتز، برودی، لجستیک و ریچاردز) مقایسه شدند. بدین منظور از 7008 رکورد وزن بدن (از تولد تا سن 300 روزگی) که به‌صورت روزانه از 1752 رأس طی سال‌های 1374 تا 1388 جمع‌آوری شده بود استفاده گردید. نکویی برازش هر یک از این مدل‌ها با استفاده از معیارهای ضریب تبیین تصحیح شده، معیار اطلاعات آکایک، میانگین توان دوم خطا و انحراف از مشاهده تعیین گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که مدل رشد برودی با داشتن بالاترین دقت (9778/0= R2Adj) و کم‌ترین خطا (22/11=MSE و 000/0=Bias) بهتر از دیگر مدل‌های آماری منحنی رشد همه فاکتورهای محیطی مؤثر بر وزن بدن گوسفند عربی را توصیف کرده و به دنبال آن به ترتیب مدل‌های رشد وان برتالانفی، گومپرتز، ریچاردز و لجستیک قرار گرفتند. تابع برودی نشان داد که تفاوت منحنی رشد بین کلاسه‌های مختلف هریک از فاکتورهای محیطی جنس (نر یا ماده) و تیپ تولد (تک‌قلو یا دو قلو) در امتداد سن روند افزایشی دارد. بعد از انتخاب بهترین تابع توصیف، به عنوان هدف دوم پژوهش حاضر، پارامترهای رشد آن با استفاده از مدل مختلط غیرخطی (NLMIXED) نیز برآورد گردید. همه معیارهای ارزیابی مدل نشان دادند که سازگاری مدل مختلط برودی با داده‌ها بیشتر از مدل ثابت آن بوده و نرها نسبت به ماده‌ها تنوع درون‌گروهی بیشتری (19/44 کیلوگرم در مقابل 22/27 کیلوگرم) دارند.

کلیدواژه‌ها

بحرینی بهزادی، م. ر. (1394). مقایسه مدل­های مختلف رشد و شبکه­های عصبی مصنوعی در برازش منحنی رشد در گوسفند لری بختیاری. نشریه پژوهش در نشخوارکنندگان. شماره 2، ص ص. 148-125.
رحیمی­کاکلکی، م.، فرهنگ­فر، ه.، منتظرتربتی، م. ب. و اقبال، ع. (1393). توصیف منحنی رشد در نژادهای مختلف گوسفندان ایران با استفاده از تابع غیرخطی گمپرتز. مجله تحقیقات دام و طیور. شماره 4، ص ص. 38-22.
سرایی، ح.، فرهنگ­فر، ه. و نعیمی­پور، ح. (1392). تغییرات فنوتیپی صفت حداکثر سرعت رشد روزانه در بره­های بلوچی. نشریه پژوهشهای علوم دامی ایران. شماره 1، ص ص. 76-69.
عالم زاده، ب.، کردونی، ع. و نوروزی، س. (1386). تعیین سن و فصل مناسب پرواربندی گوسفند در خوزستان. پژوهش و سازندگی. شماره 77. ص ص. 112-105.
نیکخواه، م.، متقی­طلب، م. و زواره، م. (1388). مقایسه "مدل­های رشد هایپربولستیک" با مدل­های رشد کلاسیک در توصیف منحنی رشد جوجه­های نر گوشتی سویه راس. مجله علوم دامی ایران. شماره 40، ص ص. 78-71.
Akaike, H. (1974). A new look at the statistical model identification. IEEE Trans. Automatic Control. 19:716-723.
Arango, J. and Van Vleck, L.D. (2002). Size of beef cows: early ideas, new developments. Genetics and Molecular Research. 1:51-63.
Bahreini Behzadi, M., Aslaminejad, A., Sharifi, A. and Simianer, H. (2014). Comparison of Mathematical Models for Describing the Growth of Baluchi Sheep. Journal of Agricultural Science and Technology. 16:57-68.
Bathaei, S. and Leroy, P. (1996). Growth and mature weight of Mehraban Iranian fat-tailed sheep. Small Ruminant Research. 22:155-162.
Brody, S. (1945). Bioenergetics and growth. Reinhold Publishing, New York.
Brown, J., Fitzhugh, H. and Cartwright, T. (1976). A comparison of nonlinear models for describing weight-age relationships in cattle. Journal of Animal Science. 42:810-818.
Canaza-Cayoa, A.W., Huancab, T., Gutiérrezc, G.P. and Beltrán, P.A. (2015). Modelling of growth curves and estimation of genetic parameters for growth curve parameters in Peruvian young llamas (Lama glama). Small Ruminant Research. 130:81-89.
Gbangboche, A., Glele-Kakai, R., Salifou, S., Albuquerque, L. and Leroy, P. (2008). Comparison of non-linear growth models to describe the growth curve in West African Dwarf sheep. Animal. 2:1003-1012.
Ghavi Hossein-Zadeh, N. (2015). Modeling the growth curve of Iranian Shall sheep using non-linear growth models. Small Ruminant Research. 130:60-66.
Kachman, S.D. and Gianola, G. (1984). A Bayesian estimator of variance and covariance components in nonlinear growth models. Journal of Animal Science. 59:176.
Keskin, I., Dag, B., Sariyel, V. and Gokmen, M. (2010). Estimation of growth curve parameters in Konya Merino sheep. South African Journal of Animal Science. 39:163-168.
Laird A. K. 1966. Postnatal growth of birds and mammals. Growth. 30:349-363.
Loibel, S., Andrade, M.G., do Val, J.B. and de Freitas, A.R. (2010). Richards growth model and viability indicators for populations subject to interventions. Anais da Academia Brasileira de Ciências. 82:1107-1126.
Naesholm, A. and Danell, O. (1996). Genetic relationships of lamb weight, maternal ability, and mature ewe weight in Swedish finewool sheep. Journal of Animal Science-Menasha then Albany then Champaign Illinois. 74:329-339.
Nelder, J. (1961). The fitting of a generalization of the logistic curve. Biometrics. 17:89-110.
Oberstone, J. (1990). Management science: instructors manual with solutions of text exercises to accompany: concepts, insights, and applications. West Publishing Company.
Papajcsik, I.A. and Bodero, J. (1988). Modelling lactation curves of Friesian cows in a subtropical climate. Animal Production. 47:201-207
Richards, F. (1959). A flexible growth function for empirical use. Journal of experimental Botany. 10:290-300.
SAS Institute Inc. (2003). SAS 9.1.3 Help and documentation, Cary, NC: SAS Institute Inc.
Topal, M., Ozdemir, M., Aksakal, V., Yildiz, N. and Dogru, U. (2004). Determination of the best nonlinear function in order to estimate growth in Morkaraman and Awassi lambs. Small Ruminant Research. 55:229-232.
Von Bertalanffy, L. (1957). Quantitative laws in metabolism and growth. Quarterly Review of Biology. 32:217-231.