نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمود وطن خواه ¹
• مرتضی کیخاصابر ²
• مختارعلی عباسی ³
• حسن بانه ³
• سعید اسماعیل خانیان ³

¹ بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد

² بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل

³ موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،کرج

چکیده

در این مطالعه به منظور برآورد فرصت‌‌‌های اقتصادی هر رأس گاو، از 429 واحد گاوداری کوچک در 44 روستای شهرستان زابل شامل 1728 رأس گاو مولد و 3759 رأس کل گله طی بهار 1394 تا بهار 1395 رکوردگیری شد. نحوه جمع‌آوری داده‌ها به صورت پرسش‌نامه‌ای و استفاده از اطلاعات یک سال گذشته گاودار، رکوردگیری مستقیم و مصاحبه با گاودار بود. با استفاده از منابع درآمد و هزینه برای هر رأس گاو در هر گله تعداد 5 شاخص اقتصادی محاسبه شد. فرصت اقتصادی، مقدار درآمد اضافی است که اگر گاوداران بتوانند شاخص‌های بهره‌وری مختلف را تا حد اهداف قابل دسترس ارتقاء بدهند، عاید آن‌ها خواهد شد و از اختلاف بین متوسط گله و هدف واقع‌بینانه و ضرب آن در ارزش یک واحد تغییر در متغیر مربوطه برآورد گردید. مجموع فرصت‌های اقتصادی برآورد شده به ازای هر رأس گاو در سال معادل 68/19 میلیون ریال به ترتیب شامل 13/8 میلیون ریال (73/37%) برای متوسط شیر تولیدی روزانه هر رأس گاو، 47/6 میلیون ریال (51/32%) برای متوسط سن در اولین گوساله‌زایی، 58/3 میلیون ریال (58/20%) برای متوسط طول دوره شیردهی، 82/0 میلیون ریال (33/5%) برای متوسط فاصله گوساله‌زایی و 67/0 میلیون ریال (85/3%) برای متوسط تلفات گوساله بودند. تنوع قابل ملاحظه‌ای برای فرصت‌های اقتصادی پنج‌گانه، درصد آن ها از کل و مجموع آن‌ها، برای فصول مختلف، نوع نژاد، سیستم پرورش و اندازه گله‌های مختلف وجود داشت. این نتایج می‌توانند در برنامه‌ریزی جهت بهبود عملکرد شاخص-های اقتصادی به منظور افزایش بهره‌وری و بازدهی اقتصادی در واحدهای گاوداری کوچک روستایی مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

• شاخص اقتصادی
• فرصت اقتصادی
• گاوداری‌های کوچک روستایی
• زابل