نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی تغذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل

2 دانشیار و عضو هیئت علمی گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل.

3 دانشیار و عضو هیئت علمی گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان

4 استاد و عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج

چکیده

این آزمایش در سه مرحله جهت تعیین ترکیب شیمیایی، قابلیت هضم و انرژی قابل سوخت و ساز ظاهری و حقیقی بخش‌های مختلف دو واریته خرمای جمع‌آوری شده از استان کرمان (مضافتی و فرکان) انجام شد. در مرحله اول ترکیب شیمیایی میوه، هسته و خرمای کامل اندازه‌گیری گردید. در مرحله دوم، قابلیت هضم و انرژی قابل سوخت و ساز نمونه‌ها به روش تغذیه اجباری با استفاده از 35 قطعه خروس بالغ لگهورن و جمع‌آوری فضولات به مدت 48 ساعت اندازه گیری شد و در مرحله سوم با استفاده از روش رگرسیون پله‌ای، معادله‌هایی برای برآورد انرژی قابل سوخت و ساز از روی ترکیب شیمیایی و مقادیر قابلیت هضم تعیین گردید. نتایج این بررسی نشان داد که خرمای کامل و بدون هسته از ارزش غذایی بالاتری برخوردار می‌باشند، درحالی‌که هسته و تفاله خرما دارای الیاف خام بیشتر و در نتیجه انرژی قابل سوخت و سازکمتری هستند. همچنین بررسی نتایج نشان داد هسته و تفاله نوع مضافتی، دارای چربی خام و الیاف خام بیشتری در مقایسه با واریته فرکان می‌باشند. برخلاف هسته و تفاله خرمای فرکان که انرژی قابل سوخت و ساز کمی داشتند، AME و AMEn هسته و تفاله خرمای مضافتی به ترتیب 1769، 1786، 1924 و 2212 کیلوکالری در کیلوگرم ماده خشک تعیین گردید. در کل، واریته مضافتی دارای ارزش غذایی بالاتری در مقایسه با واریته فرکان بود. در پایان، بهترین معادله‌ها برای برآورد انرژی قابل سوخت و ساز، از روی ترکیب شیمیایی و مقادیر قابلیت هضم محاسبه و ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

اشرف جهانی، آ. (1381). خرما میوه زندگی. نشر علوم کشاورزی، ص. 141.
آمارنامه کشاورزی (1388). جلد اول: دفتر آمار و فناوری اطلاعات. وزارت جهاد کشاورزی. صص: 66-70.
زاغری، م.، قاسمی، م. و شیوازاد، م. (1387). تعیین ارزش غذایی هسته خرما در تغذیه جوجه­های گوشتی. مجموعه مقالات سومین کنگره علوم دامی کشور. دانشگاه فردوسی مشهد. ص.25.
شهسواری، س. و سالارمعینی، م. (1389). مطالعه ارزش تغذیه­ای خرمای کامل ضایعاتی با و بدون آنزیم بر عملکرد جوجه های گوشتی. مجله علوم دامی ایران. شماره 41، صص. 145- 152.
گلیان، الف. و سالارمعینی، م. (1378). تغذیه طیور، واحد آموزش و پژوهش معاونت کشاورزی سازمان اقتصادی کوثر. ص. 9 .
میرکزهی، م.، جعفری، م.، موسوی، الف. و بارانزهی، ط.(1387). بررسی اثر مکمل سازی سطوح مختلف تفاله خرمای فراوری  شده با آنزیم بر عملکرد جوجه­های گوشتی. سومین کنگره علوم دام کشور. دانشگاه فردوسی مشهد. ص. 42.
نیمروزی، و.(1379). استفاده از ضایعات خرما در تغذیه طیور، صنعت مرغداری، شماره 59، ص.
29-28.
هاشم پور، م. (1378). گنجینه خرما، مرکز نشر آموزش کشاورزی. ص. 25 و 28.
Afifi, M., Abdou, F. and EL-Sayed, M. (1966). Date stone meal as a substitute for barley in chick rations. Tropical Agriculture. 43(2): 23-28.
Al-Farsi, M.A. and Lee, C.Y. (2008). Nutritional and functional properties of dates: a review. Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 48: 877−887.
Al-Hiti, M.K. and Rous, J. (1978). Date waste without stones in broiler diets. British Poultry Science. 19: 17-19.
Al-saffar, A.E., Attia, Y.A., Mahmoud, M.B., Zewell, H.S. and Bovera, F. (2013). Productive and reproductive performance and egg quality of laying hens fed diets containing different levels of date pits with enzyme supplementations. Tropical Animal Health and Production. 45(1): 327-334.
Askari, F. (2005). The chemical composition of discarded dates in Hormozgan province. First international symposium and festival on date palm. Bandar Abbas, Iran. p.43.
AOAC. (1990). Official methods of analysis, 15th Edition. Association of Official Analytical Chemists, Washington, DC, USA. pp: 554, 575, 654.
Barreveld, W.H. (1993). Date palm products. FAO Agricultural Services Bulletin no. 101. p.36.
Dayani, O., Khezri, A. and Moradi, A, G. (2012). Determination of nutritive value of date palm by-products using in vitro and in situ measurements. Small Ruminant Research. 105: 122– 125.
El Deek, A.A., Al Harthi, A.A. and Yakout, H.M. (2008). Use of enzymes to supplemented diets containing date waste meal for Lohmann white layers. International Journal of Poultry Science. 7 (4): 397-407.
Elhage, M.G. and Elkhangari, H.H. (1992). Dates and sardines as potential animal feed resources. World Animal Review. 73: 15-23.
FAO. (2010). Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome, Date Palm cultivation.
Ghasemi, R., Torki, M., Ghasemi, H.A. and Zarei, M. (2014). Single or combined effects of date pits and olive pulps on productive traits, egg quality, serum lipids and leucocytes profiles of laying hens. Journal of Applied Animal Research. 42: 103-109.
GSR. (2015). Global Statistical Review. Nuts and dried fruits global statistical review. Available at: http://www.nutfruit.org. p.54.
Gohl, B. (1981). Tropical Feeds. Feed information summaries and nutritive value. Food and Agricultural Organization of the United Nations. Rome, Italy, P. 529.
Heftmann, E.S., Ko, T. and Bennett, R.D. (1965). Identification of estrone in date seeds by thin layer chromatography. Naturwissenschaften. p.52.
Hussein, A.S. and Alhadrami, G.A. (2003). Effect of enzyme supplementation and diets containing date pits on growth and feed utilization of broiler chicks. Agriculture and Marine Science. 8 (2): 67- 71.
Hussein, A.S., Alhadrami, G.A. and Khalil, Y.H. (1998). The use of dates and date pits in broiler starter and finisher diets. Bio resource Technology. 66(3): 219- 223.
Jassim, S.A.A. and Naji, M.A. (2010). In vitro evaluation of the antiviral activity of an extract of date palm Phoenix dactylifera L. pits on a Pseudomonas phage. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 7 (1): 57-62.
Jumah, H.F., AL-Azzawi, I. and AL-Hashimi, S.A. (1973). Some nutritional aspects of feeding ground date pits for broilers. Mesopotamia Journal of Agriculture. 8(2): 139-145.
Kamel, B.S., Diab, M.F., Ilian, M.A. and Salman, A.J. (1981). Nutritional value of whole dates and date pits in broiler rations. Poultry Science. 60: 1005-1011.
Kashani, S., Mohebbifar, A., Habibian, M. and Torki, M. (2013). Effects of Dietary Inclusion of Ground Pits of Date Palm (Phoenix dactylifera) with or without Probiotic Yeasture® on Productive Performance, Egg Traits and Some Blood Parameters of Laying Hens. Annual Review & Research in Biology. 3(4): 492-506.
MAJ. (2011). Ministry of Agriculture Jihad of Iran, http://www.maj.ir/Portal/Home.p.44.
Masoudi, A., Chaji, M., Bojarpour, M. and Mirzadeh, KH. (2011). Effects of different levels of date pits on performance, carcass characteristics and blood parameters of broiler chickens, Journal of Applied Animal Research. 39(4): 399-405.
Metwaly, M.S., Dkhil, M A. and Al-Quraishy, S. (2012). The potential role of Phoenix dactylifera on Eimeria papillata-induced infection in mice. Parasitology Research. 111 (2): 681–687.
Metwaly, M.S., Dkhil, M.A. and Al-Quraishy, S. (2014). Anti-coccidial and antiapoptotic activities of palm pollen grains on Eimeria papillata-induced infection in mice. Biologia. 69 (2): 254–259.
Mohebbifar, A., Heidarnezhad, R., Kashani, S. and Torki, M. (2013). Effects of dietary inclusion of ground pits of date palm (Phoenix dactylifera) supplemented with enzyme on productive performance, egg quality traits and blood parameters of laying hens. Annual Review and Research in Biology. 3(4): 846-859.
Najib, H.A. and Al Yousif, Y.M. (2012). Effect of enzymatic treatment of Saudi date pits on performance of single comb white leghorn hens and the fatty acid profile of their eggs. International journal of poultry science. 11(10): 624-629.
Ojewola, G.S. and Ozuo, U.K. (2006). Evaluation of palm kernel meal as substitute for soyaben meal in the diet of growing cockerels. International Journal of Poultry Science. 5: 401-403.
Osei, S.A. and Amo, J. (1987). Palm kernel cake as a broiler feed ingredient. Poultry Science. 66: 1870-1873.
Saafi B., Louedi, M., Elfeki, A., Zakhama, A., Najjar, M.F., Hammami, M. and Achour, L. (2011). Protective effect of date palm, E. fruit extract Phoenix dactylifera L. on dimethoate induced oxidative stress in rat liver. Experimental and Toxicologic Pathology. 63(5): 433–441.
Saddiq, A.A. and Bawazir, A.E. (2010). Antimicrobial Activity of Date Palm (Phoenix dactylifera) Pits Extracts and Its Role in Reducing the Side Effect of Methyl Prednisolone on Some Neurotransmitter Content in the Brain, Hormone Testosterone in Adulthood 4th Int. (Date Palm Conference). Acta Hort. p.882.
Salajegheh, M.H., Ghazi, S., Mahdavi, R. and Mozafari, O. (2012). Effects of different levels of dried tomato pomace on performance, egg quality and serum metabolites of laying hens. African Journal of Biotechnology. 11(87): 15373-15379.
Salajegheh, M.H., Yousef Elahi, M., Salarmoini, M., Yaghobfar, A. (2017). Apparent metabolisable energy value of whole date palm (Phoenix dactylifera L.) and its possible use as a feedstuff for aged laying hens. Tropical Animal Health and Production. doi: 10.1007/s11250-017-1319-3.
SAS. (2010). SAS Online Doc® Version 9.1.3. SAS Institute, Inc., Cary, NC, USA.
Shakibaa, M., Kariminik, A. and Parsia, P. (2011). Antimicrobial activity of different parts of Phoenix dactylifera. International Journal of Molecular and Clinical Microbiology. 1: 107–111.
Shraideh, Z.A., Khaled, H., Abu Elteen, H. and Sallal, A.K.J. (1998). Ultrastructural effects of date extract on Candida albicans. Mycopathologia. 142: 119–123.
Sibbald, I.R. (1989). Metabolizable energy evaluation of poultry diets. In: Recent Developments in Poultry Nutrition. Butterworth. London, UK. p.111.
Van Soest, P.J., Robertson, J.B. and Lewis, B.A. (1991). Methods for dietary fiber, neutral detergent fiber, and non-starch polysaccharides in relation to animal nutrition. Journal of Dairy Science. 74: 3583-3597.
Vandepopuliere, J.M., A1-Yousef, Y. and Lyons, J. (1995). Dates and date pits as   ingredients in broiler starting and Coturinx quail breeder diets. Poultry Science. 74: 1134-1142.