نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد

چکیده

در این مطالعه به منظور برآورد برخی پارامترهای جمعیتی و میزان همخونی در گله‌های گوسفند لری بختیاری از تعداد 81 گله گوسفند (شامل 7991 رأس میش و 366 رأس قوچ) از گله‌های مردمی پرورش یافته تحت سیستم‌های رایج طی سال‌های 1394 و 1395 رکوردگیری شد. نحوه جمع‌آوری داده‌ها در گله‌های مردمی به صورت پرسشنامه‌ای و استفاده از اطلاعات یک سال گذشته دامدار، رکوردهای یاداشت شده، رکوردگیری مستقیم و مصاحبه با دامدار بود. نتایج نشان داد که در 68 درصد از گله‌های مورد بررسی، جایگزین‌های نر از داخل گله انتخاب می‌شد، معیار انتخاب در همه گله‌ها خصوصیات ظاهری چشمی و نحوه آمیزش نیز تصادفی بود. متوسط فاصله نسل معادل 30/3 سال، تعداد میش مولد 6/98 رأس، تعداد قوچ مولد 5/4 رأس، نسبت قوچ به میش 6/4 درصد، مدت ماندگاری قوچ در گله 4/3 سال و 57/34 درصد از گله‌ها حداقل دارای یک رأس بره با ناهنجاری ژنتیکی قابل رویت بودند. بر این اساس اندازه مؤثر و میزان همخونی بدون در نظر گرفتن واریانس اندازه خانواده به ترتیب 2/17 رأس و 9/4 درصد و با لحاظ نمودن واریانس اندازه خانواده به ترتیب 8/9 رأس و 5/7 درصد در هر نسل برآورد شدند. اثر شهرستان‌ و نوع سیستم پرورشی بر اغلب پارامترهای جمعیتی مورد بررسی و میزان همخونی معنی‌دار بود (05/0 P<). بنابراین، میانگین اندازه مؤثر گله‌های مردمی پایین‌تر از حداقل توصیه شده برای حفظ تنوع ژنتیکی و اعمال برنامه‌های اصلاحی مؤثر داخل گله‌ای بوده و این امر سبب ایجاد همخونی به میزان بیش از 5 تا 7 برابر حد مجاز شده است.

کلیدواژه‌ها

مهمان نواز، ی. (1380). همخونی و اثر آن برصفات تولیدی در گوسفند نژاد بلوچی. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرس.
وطن خواه، م. (1396). برآورد برخی پارامترهای جمعیتی و میزان همخونی در گله های گوسفند استان چهارمحال و بختیاری. گزارش نهایی. موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، 67 ص.
Ayalew, W., EwBurns, J.M King and Rischkowsky B. (2002): Practicalities of sustaining a goat crossbreeding programme in eastern Ethiopia. Ethiop. J. Anim. Prod. 2: 71-85.
Barros, E. A., Brasil, L. H., Tejero, J. P., Delgado-Bermejo, J. V. and Ribeiro, M. N. (2017). Population structure and genetic variability of the Segureña sheep breed through pedigree analysis and inbreeding effects on growth traits. Small Ruminant Research, 149, 128-133.
Eteqadi, B., Ghavi Hossein-Zadeh, N. and Shadparvar, A. A. (2014). Population structure and inbreeding effects on body weight traitsof Guilan sheep in Iran. Small Ruminant Research. 119, 45–51.
Falconer, D. S. and Mackay, T. F. C. (1996). Introduction to Quantitative Genetics. 4th Ed.Longman Group, LTD., Harlow, Essex, UK.
FAO (1998). Secondary guidelines for development of national farm animal genetic resources management plans. Page 63 in Management of Small Populations at Risk. United Nations, Rome, Italy.
Ghafouri-Kesbi, F., Eskandarinasab, M., Hassanabadi, A. (2008). Investigation of genetic variability and inbreeding characteristics in a population of Zandi sheep. Can. J. Anim. Sci. 88, 409–417.
Ghafouri-kesbi, F. (2012). Using pedigree information to study genetic diversity and reevaluating a selection program in an experimental flock of Afshari sheep. Archiv Tierzucht. 55, 375–384.
 Goyache, F., Gutiérrez, J.P. and Fernandez, I. (2003). Using pedigree information to monitor genetic variability of endangered populations: the Xalda sheep breed of Asturias as an example. J. Anim. Breed. Genet. 120, 95–103.
 Ketema, T. K. (2007). Production and marketing systems of sheep and goats in Alaba  southern Ethiopia. MSc Thesis, University of Aawassa , 174 p.
 Kosgey, I. S., Baker, R. L. and van Arendonk, J. A. M. (2006). Successes and failures of small ruminant breeding programmes in the tropics: a review. Small Ruminant Research. 61: 13–28.
Mokhtari, M.S., Shahrbabak, M.M., Esmailizadeh, A.K., Abdollahi-Arpanahi, R., Gutierrez, J.P. ( 2013). Genetic diversity in Kermani sheep assessed from pedigree analysis. Small Rumin. Res. 114, 202–205.
Mokhtari, M. S.,  Moradi  Shahrbabak, M., Esmailizadeh, A.K., Moradi  Shahrbabak, H. and  Gutierrez, J.P. (2014). Pedigree analysis of Iran-Black sheep and inbreeding effects on growth and reproduction traits. Small Ruminant Research. 116 : 14– 20.
Rege, J. E. O. (2001) Defining livestock breeds in the context of community-based management of farm animal genetic resources. In the Proceedings of Community based management of animal genetic resources held in Mbabane. Swaziland. pp: 27-35.
SAS, (2004). Release 9. 2, SAS Institute Inc., Cary, North Carolia, USA.
 Solomon, A. (2007). In situ characterization of Gumuz sheep under farmers management in north western lowland of Amhara region. An M.Sc Thesis presented to the School of Graduate Studies of Haromaya University, Dire Dawa, Ethiopia.
 Tahmoorespur, M., Sheikhloo, M. (2011). Pedigree analysis of the closed nucleus of Iranian Baluchi sheep. Small Rumin. Res. 99, 1–6.
 Tesfaye G. (2008). Characterization of Menze and Afar Indigenous Sheep Breeds of Smallholders and Pastoralist for Desighing Community Based Breeding Strategies in Ethiopia. An M Sc Thesis presented to the School of Graduate Studies of Haramaya University, Dire Dawa, Ethiopia.
Yakubu, A. (2010). Path coefficient and path Analysis of body weight and biometric traits of Yankasa lambs. Slovak Journal of Animal Science. 13: 7-25.