 بررسی روابط قیمتی تولیدکننده گان و مصرف کننده گان در بازار شیر ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

3 گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

خلاصه:
این مقاله روابط قیمتی بین سطوح تولید کننده و خرده فروشی در بازار شیر ایران را بررسی می کند. در این مطالعه از مدل تصحیح خطای برداری مارکف سوئیچینگ و داده‌های ماهانه قیمت شیر از فروردین 1382 لغایت آذر 1394 استفاده شده است. الگوی فوق اجازه بررسی رابطه چند رژیمی بین قیمت تولیدکننده و قیمت خرده فروشی را می دهد. بر اساس آزمون علیت گرنجر یک رابطه علی یک طرفه از قیمت تولیدکننده به قیمت خرده فروشی تایید گردید. لذا تغییر قیمت تولیدکننده عاملی برای تغییر قیمت خرده فروشی شیر محسوب می شود. نتایج نشان می دهد در حد فاصل سال 1382 تا سال 1385 و نیز از 1392 تا 1394 رابطه قیمت خرده فروشی و قیمت تولید شیر در ایران از الگوی دوم و در حدفاصل 1386 تا 1391 از الگوی اول تبعیت نموده است. بنابر این نوع رابطه بین دو سری قیمتی بسته به سیاست دولت در آن دوره زمانی متفاوت است. نتایج اصلی نشان می دهد یک رابطه مثبت نامتقارن در بازار وجود دارد. در بلند مدت انتقال قیمت بصورت کامل انجام می شود ولی در کوتاه مدت تعدیل قیمت بین دو سطح بازار نامتقارن است. به عبارت دیگر خرده فروشان از هر شوکی که شرایط عرضه و تقاضا را تحت تاثیر قرار می دهد منتفع می شوند.

کلیدواژه‌ها


بهرامی ج. ، محمدی ت. و بزرگ ش. (1393). انتقال نامتقارن نرخ ارز به شاخص­های قیمت داخلی با رویکرد SVAR . فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، سال نوزدهم، شماره 60، پاییز 1393، صفحات 65-37.
پیش بهار ا. ، فردوسی ر. و اسداله پور ف. (1394). بررسی انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ: به کارگیری الگوی خودتوضیح برداری مارکوف سویچینگ-   MSVAR.  اقتصاد کشاورزی / جلد  9/ شماره2 /صفحه72-55
مرب، آیدا. (1389). مطالعه نحوه انتقال قیمت از مزرعه تا خرده فروشی در بازار محصولات زراعی (مطالعه موردی سیب زمینی و گوجه فرنگی). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
 والتر، ا..( 1386 )  اقتصادسنجی سریهای زمانی با رویکرد کاربردی،  ترجمه مهدی صادقی و سعید شوال پور (چاپ اول)، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
ﺣﺴﯿﻨﯽ، س. ص.  و ﻧﯿﮑﻮﮐﺎر، ا.(1385). انتقال نامتقارن قیمت و اثر آن بر حاشیه بازار در صنعت گوشت مرغ ایران. مجله علوم کشاورزی ایران، 2-37(1):1-9.
حسینی، س. ص و قهرمان زاده، م. (1385). تعدیل نامتقارن و انتقال قیمت در  بازار گوشت قرمز ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 1-22 :(53) 14.
 ﺣﺴﯿﻨﯽ، س. ص. ، ﻧﯿﮑﻮﮐﺎر ا. و دوراﻧﺪﯾﺶ آ. (1389). اﻟﮕﻮی اﻧﺘﻘﺎل ﻗﯿﻤﺖ در ﺑﺎزار ﺗﺨﻢ ﻣﺮغ اﯾﺮان. اﻗﺘﺼﺎد ﮐﺸﺎورزی، ﺟﻠﺪ 4، ﺷﻤﺎر ه ،  ﺻﻔﺤﻪﻫﺎی 251-531 .
عمرانی م. ، شهیکی تاش م.  و اکبری ا.(1396). بررسی انتقال نامتقارن قیمت و قدرت بازار با استفاده از روشی ترکیبی در صنعت فرآوری پسته ایران. تحقیقات اقتصاد کشاورزی/  جلد9 / شماره 1 /  بهار1396/ ص  22-1.
 فلاحی، ف و هاشمی دیزج، ع (1389). رابطه علّیت بین GDP و مصرف انرژی در ایران با استفاده از مدلهای مارکوف سوئیچینگ. فصلنامه ی مطالعات اقتصاد انرژی، سال 7، شماره 26 ،152-131.
نیکوکار، افسانه. ( 1386).  الگوی انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ ایران.  پایا ن نامه دکترا در رشته ی اقتصاد کشاورزی، دانشکده ی اقتصاد و توسعه ی روستایی، دانشگاه تهران.
 طاهری ف. ،  مقدسی ر.  و  موسوی، س. ن.  (1389). ساختار بازار و انتقال قیمت در بازار جهانی ذرت. مجله اقتصاد کشاورزی، جلد4 ، شماره3 ، صفحات 209-185.
Acosta, A. and Valdes, A.,2013. Vertical price transmission of milk prices: Are small dairy producers efficiently integrated into markets? Agribusiness, 30(1): 56-63.
Aguiar, D. and Santana, J.A., 2002. Asymmetry in farm to retail price transmission: evidence for Brazil. Agribusiness, (18): 37-48.
Bernard, J.C. and Willet, L.S., 1996. Asymmetric price relations in the U.S. broiler industry.Journal of Agricultural and Applied Economics, 28(2): 279-289.
Capps, Jr.O. and Sherwel, P., 2005. Spatial asymmetry in farm-retail price transmission associated with fluid milk products. Selected paper prepared for presentation at the American Agricultural Economics Association,1-27.

Falkowski, J., 2010. Price transmission and market power in a transition context: evidence from the Polish fluid milk sector. Post-Communist Economies,22: 513-529.

Frey, G. and Manera, M., 2007. Econometric models of asymmetric price transmission. Journal of Economics Survey., 21(2):349-415.

Goodwin, B.K. and Holt, M.T., 1999. Price transmission and asymmetric adjustment in the U.S. Beef Sector. American Journal of Agricultural Economics (81):630-637.

Hamilton J.D., 1989. A new approach to the economic analysis of nonstationary time series and the business cycle. Econometrica,57(2): 357-384.

 
Krolzig, H.M.,1997. Markov switching vector autoregressions. Modeling, statistical inference and application to business cycle analysis. Berlin: Springer.
Krolzig, H.M., Marcellino, M. and Mizon, G.E .,2002. A Markov-switching vector equilibrium correction model of the UK labor market. Empirical Economics 27(2): 233-254.
Peltzman, S., 2000. Prices rise faster than they fall. Journal Politics and Economics, 108(3): 466-502.
Rezitis, N.A. and Reziti, I., 2011. Threshold cointegration in the Greek milk market. Journal of International food Agribusiness Market, 23(3): 231-246.

Spagnolo, F., Psaradakis, Z. and Sola, M., 2004. On Markov error-correction models, with an application to stock prices and dividends. Journal Applied Econometrics, 19(1):69-88 ·