مقایسه مدل‏های توصیف کننده منحنی شیردهی و بررسی اثر برخی عوامل غیر ژنتیکی بر پارامترهای آن در گاومیش‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته مقطع دکتری تغذیه دام- دانشگاه لرستان

2 دانش‌آموخته دکتری ژنتیک و اصلاح نژاد دام، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی- گروه علوم دامی

چکیده

این مطالعه با هدف مقایسه مدل‏های وود، دایجکسترا و سینوسی جهت توصیف منحنی شیردهی گاومیش‏های خوزستان در دوره شیردهی اول و بررسی اثرات سال و فصل زایش و گله بر پارامترهای منحنی شیردهی انجام گردید. بدین منظور از 73169 رکورد تولید شیر روز آزمون 13757 رأس گاومیش‏های شکم اول استفاده شد که توسط مرکز اصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی، طی سال‌های 1372 تا 1392 جمع آوری شده بودند. با استفاده از رکوردهای روز آزمون، پارامترهای هر یک از مدل‏های توصیف کننده منحنی شیردهی با استفاده از نرم افزار SASو رویه NLINبرآورد شدند. جهت مقایسه مدل‏ها از شاخص‏های ضریب تبیین تصحیح شده، ضریب آکائیک تصحیح شده، مجموع مربعات خطا، ریشه میانگین مربعات خطا و تعداد گردش مدل استفاده شد. نتایج مقایسه مدل‏ها نشان داد که هر سه مدل وود، دایجکسترا و سینوسی توانایی توصیف منحنی شیردهی گاومیش‌های خوزستان در شکم اول زایش را دارند. اما مدل وود با داشتن ضریب آکائیک تصحیح شده، مجموع مربعات خطا و ریشه میانگین مربعات خطا کمتر، شایستگی بیشتری نسبت به دو مدل دیگر داشت. میانگین پارامترهای مدل وود شامل، a، b و cبه ترتیب برابر 36/2، 656/0 و 0009/0 برآورد گردید و میانگین زمان رسیدن به اوج شیردهی 84 روز بود. بیشترین و کمترین تداوم شیردهی به ترتیب در فصول تابستان و بهار به دست آمده است (05/0>P). تمامی پارامترهای مدل وود و ویژگی‏های شیردهی گاومیش تحت تأثیر اثر سال زایش، گله و اثر متقابل آنها قرار داشتند (05/0>P). بنابراین می‏توان از تابع وود برای ترسیم منحنی شیردهی گاومیش استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


آتشی، ه.، مرادی شهربابک، م. و مقیمی اسفندآبادی، آ. (1385). تعیین تابع منحنی شیردهی در گاوهای هلشتاین   ایران. مجله علوم کشاورزی. شماره 38، ص ص. 67-76.
بوستانی، آ.، مرادی شهربابک، م. و نجاتی جوارمی،  ا. (1390). مقایسه توابع مختلف برای توصیف منحنی شیردهی در دوره های مختلف شیردهی گاوهای هلشتاین با استفاده از رکوردهای روز آزمون. مجله علوم دامی. شماره 41، ص ص. 80-73.
رحمانی‌نیا، ج.، میرزایی، ح.ر.، فرهنگ‌فر، ه.، امام جمعه، ن. و صیادنژاد، م.ب. (1388). تأثیر فاکتورهای محیطی بر شکل منحنی شیردهی در توده‌های گاومیش ایرانی. مجله علوم دامی ایران. شماره 40، ص ص. 59-68.
رحیم نهال، س.، مسعودی، ع.، فیاضی، ج. و کشاورز، و. (1391). اهمیت حفظ ژنتیکی گاومیش (تولید شیر و ایمنی زایی بالای) تحت دام بومی آینده. دوازدهمین کنگره ژنتیک ایران، تهران، سالن همایش‏های بین المللی دانشگاه شهید بهشتی. ص 127.
رضایی، آ. و سلطانی، آ. (1380). مقدمه ای بر تحلیل رگرسیون کاربردی. دومین ویرایش. دانشگاه صنعتی اصفهان. ص 55.   
طاهری دزفولی، ب.، حیدری، خ. و نعمت اللهیان، ش. (1388). بررسی رابطه بین وزن و برخی ابعاد بدن در گاومیش خوزستان. دومین همایش ملی گاومیش، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان. ص 78.
فرهنگ‌فر، ه. و رضایی، ح. (1385). مقایسه ارزیابی ژنتیکی گاو هلشتاین برای تولید شیر با استفاده از مدل‌های 305 روز و روزآزمون. مجله علوم و فنون کشاورزی. شماره 40، ص ص. 375-383.
لطفی، س.، لطفی، ر.، وحیدیان کامیاد، ع. و فرهنگ‏فر، ه. (1393). کاربرد تابع سینوسی برای مدل سازی منحنی شیردهی گاوهای هلشتاین و مقایسه آن با توابع وود و دایجکسترا در یک گله گاو هلشتاین. نشریه علوم دامی ایران. شماره 45، ص ص. 68-59.
مرادی شهربابک، م. (1378). پایداری در گاوهای شیری. مجله علوم کشاورزی ایران. شماره 32، ص ص. 202-193.
منتظرتربتی، م.، مرادی شهربابک، م.، میرائی آشتیانی، ر. و سیدنژاد، م. (1381). معیارهای پایداری در گاوهای هلشتاین ایران، اولین سمینار ژنتیک و اصلاح دام و طیور و شیلات. ص. 6 .
مهربان، ح.، فرهنگ‌فر، ه.، رحمانی نیا، ج. و سلطانی، ج. (1387). مقایسه برخی از توابع توصیف شکل منحنی شیردهی گاوهای هلشتاین. مجله تحقیقات علوم دامی. شماره 2، ص ص. 47-55.
نادرفرد،. ح . (1389). پرورش گاومیش. معاونت امور دام و تولیدات دامی، وزارت جهاد کشاورزی ایران. ص. 540.
Abdel-Salam, S.A.M., Mekkawy, W., Hafez, Y.M., Zaki, A.A. and AbouBakr, S. (2011). Fitting  lactation curve of Egyptian buffalo using three different models. Egyptian Journal of Animal Production. 48: 119-133.
Ali, T.E. and Schaeffer, L.R. (1987). Accounting for covariances among test day milk yields in dairy cows. Can. Journal of Animal Science. 67: 637-644.
Borghese, A. (2005). FAO Regional Office for Europe, Inter Regional Cooperate Research Network on Buffalo. FAO, Rome.
Borghese, A. (2010). Development and perspective of Buffalo and Buffalo market in Europe and near east.  Revista Veterinaria. 21: 20-31.
Burnham, K.P. and Anderson, D.R. (2002) Model selection and multi model inference – A practical information – Theoretic approach. New York: Springer.
Chhikara, S. K., Singh, N. and Dhaka, S. S. (1998). Effect of some non-genetic factors on peak yield and days to attain peak yield in Murrah buffaloes. Proceedings of the 6th World Congress on Genetics Applied to Livestock Production, 11-16 January, Armidale, NSW, Australia. Volume 24, Sheep and goats (fibre); sheep and goats (meat and milk); poultry; horses; buffaloes, Pp. 481-484.
Dijkstra, J., France, J., Dhanoa, M.S., Maas, J.A., Hanigan, M.D., Rook, A.J. and Beever, D.E. (1997). A model to describe growth patterns of the mammary gland during pregnancy and Lactation. Journal of Dairy Science. 80: 2340–2354.
FAO.  (2015).  www.fao.org / dad. It.
Fathi-Nasri,  M.,  France,  H.J.,  Odongo,  N.E.,  Lopez  S.,  Bannink,  A. And Kebreab, E.  (2008). Modelling the lactation curve of dairy cows using the differentials of growth functions. Journal of Agriculture Science. 146: 633-641.
Fernández, C. and Sánchez. A. (2002). Modeling the lactation curve for test-day milk yield in Murciano-Granadina goats. Small Ruminant Research. 46(1): 29-41.
Grossman, M., Kuck, A. L. and Norton, H.W. (1986). Lactation curves of Purebred and Crossbred Dairy cattle. Journal of Dairy Science. 69: 195-203.
Kumar, R. and Singh, R. (2010).  Buffalo production system in India. Revista Veterinaria, 21: 32-37.
Landete-Castillejos, T. and Gallego, L. (2000). Technical note: the ability of mathematical models to describe the shape of lactation curves. Journal of Animal Science. 78: 3010-3013.
Malhado, C.H.M., Malhado, A.C.M., and Ramos, A.A. (2013). parameters for milk yield, lactation length and calving intervals of Murrah buffaloes from Brazil. Archiv Tierzucht. .42 : 8-15. 
Metry, G. H. and Mourad, K. A. (1994) Lactation curves for first lactation Egyptian buffalo. Journal of Dairy Science, 77: 1306-1314.
Naderfard, H. R. and Qanemy, A.W. (1997). Buffalo breeding in Islamic Republic of Iran. 5th world buffalo congress (proceedings). Caserta, Italy, Pp: 942-943.
Singh, R.P. and Gopal, R. (1982). Lactation curve analysis of buffaloes maintained under village condition. Indian Journal Animal Science. 52: 1157-1164.
Soysal, I.M., Gurcan, E.K. and AKSEL, M. (2016). The Comparison of Lactation Curve with Different Models in Italian Origined Water Buffalo Herd Raised in Istanbul Province of Turkiye. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty. 13: 139-144.
Tekerli, M., Akinci, Z., Dogan, J. and Akcan, A. (2000). Factors affecting the shape of lactation curves of Holstein cows from the Balikesir Province of Turkey. Journal of Dairy Science. 83: 1381-1386.
Thomas, C.S. (2008). Efficient Dairy buffalo Production. Delaval International AB, Thomba, Sweden.
Val-Arreola, D., Kebreab, E., Dijkstra, J. and France, J. (2004). Study of lactation curve in dairy cattle on farms in central Mexico. Journal of Dairy Science. 87: 3789-3798.
Wilmink, J.B.M. (1987). Adjustment of test-day milk, fat and protein yield for age, season and stage of lactation. Livestock Production Science Journal.16: 335-348.
Wood, P. D. P. (1967). Algebraic model of the lactation curve in cattle. Nature Journal, 216:164-165.