نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 کارشناس مسئول امور دام مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان چالدران-سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی

چکیده

هدف مطالعه حاضر تحلیل وضعیت اقتصادی دامداریهای سنتی در منطقه آواجیق شمالی شهرستان چالدران است. داده‌های مورد نیاز با استفاده از تکمیل پرسشنامه و مصاحبه رودررو‌ از 122 واحد گوسفنداری فعال بر اساس جدول نمونه‌گیری بارتلت به صورت تصادفی در سال 1395جمع‌آوری شد. برای ارزیابی اقتصادی واحدها با تقسیم‌بندی گوسفنداریهای سنتی به اندازه‌های مقیاس کوچک، متوسط و بزرگ ابتدا سهم هزینه‌ها و درآمدها تعیین شد سپس از شاخص‌های ارزش حال منفعت خالص و نسبت منفعت به هزینه (در دو نرخ بهره 14 و 16 درصد) استفاده شد. نتایج نشان داد که در دامداریها بیشترین سهم درآمدی جاری مربوط به فروش بره با 76% و درآمد ناشی از فروش شیر با 13% است. همچنین هزینه علوفه بیشترین سهم هزینه را در منطقه آواجیق شمالی به خود اختصاص داده است. بر اساس معیار ارزش حال منفعت خالص در نرخ بهره 14 درصد بصورت کلی و به ازای هر واحد دامی به ترتیب 134111880 ریال 694880 ریال زیان وجود دارد. همچنین با نرخ بهره 16 درصد بصورت کلی و به ازای هر واحد دامی به ترتیب 108826420 ریال و 563870 ریال سود وجود خواهد داشت. بر اساس معیار منفعت به هزینه در نرخ بهره 14 درصد، دامداران در هر سه مقیاس با ضرر مواجه هستند و نسبت منفت به هزینه کمتر از یک است. به‌علاوه با افزایش نرخ بهره به 16 درصد، بازدهی اقتصادی گوسفندداریهای سنتی افزایش خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

ارزانی، ح. 1386. گزارش طرح تعیین مفهوم واحد دامی و نیاز روزانه دام چراکننده در مراتع کشور، سازمان پژوهشهای علمی کشور.
اسدپور ح. 1387.بررسی برنامه­ها و ارزیابی اقتصادی طرح تعادل دام ومرتع دراستان گلستان. نشریه علوم دام و آبزیان پژوهش و سازندگی. شماره 78.
اسکو‌نژاد، م م. 1377. اقتصاد مهندسی، مرکز نشر دانشگاه امیر کبیر.
باقری، م (1393). تجزیه و تحلیل اقتصادی پرورش میش در عشایر استان چهارمحال و بختیاری. مجله تحقیقات دام و طیور. جلد 3 (1). 85-75.
حسینی،  ع. م. 1383. پرورش گوسفند. تبریز. انتشارات کیمیا گستر.
حسینی، س. 1390. اصول کاربردی پرورش گوسفند. تهران: انتشارات مرز دانش.
حقیان، ا.، حشمتی، غ.، بارانی، ح.، قربانی، ج و حیدری، ق. 1395. مطالعه نظام دامداری سنتی متکی به عرصه مرتع در جوامع روستایی در روستاهای هدف منطقه بلده نور، استان مازندران. نشریه راهبردهای توسعه روستایی. دوره 3 (4). 508-497.
زنوز، م. ج. 1382. اصول نوین پرورش گوسفند. تهران: نشر پرتو واقعه.
سلطانی، غ م. 1386. اقتصاد مهندسی. چاپ دهم. انتشارات دانشگاه شیراز.
 سید شریفی، ر.،  نور افکن، ف.، فولادی، م. و جمال سیف دواتی. (1397). تعیین اهداف اصلاحی گوسفند مغانی در سیستم پرورش عشایری. مجله پژوهشهای علوم دامی ایران.جلد 10. شماره 1.
فیاض، م 1391. مقایسه عملکرد اقتصادی گوسفند و بز متکی به مرتع در استان تهران و اصفهان. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران 19 (3). 432-442.
کلانترنیستانکی، م. 1384. بررسی صفات تولیدمثلی و شاخصهای اقتصادی گله­های گوسفند و بز استان قم. دومین سمینار پژوهشی گوسفند و بز کشور، کرج.
مظفری، م. 1394. تعیین حد بهینه فعالیت دامداری در مراتع منطقه الموت با استفاده از مدل برنامه ریزی پویای غیرخطی زیست- اقتصادی. نشریه مرتعداری.2 (1). 122-101.
موسی زاده، ل.، شادپرور، ع. ا. و اسکندری نسب، م. 1391. برآورد ارزش اقتصادی صفات تولیدی و تولید مثلی گوسفند افشاری در سیستم روستایی. نشریه پژوهشهای علوم دامی، جلد 22 شماره 2، صفحات 44-35.
وطن خواه م؛ مرادی شهر بابک م؛ نجاتی جوارمی ا و میرائی آشتیانی س ر. ۱۳۸۴. تحلیل هزینه - فایده و تعیین ضرایب اقتصادی صفات گوسفندان لری بختیاری در سیستم روستایی.دومین سمینار پژوهشی گوسفند و بز کشور. تهران. موسسه تحقیقات علوم دامی کشور.
وطن خواه، م. کیخا، م، عباسی، م، بانه، ح، اسماعیل خانیان، س. (1396). برآورد فرصتهای اقتصادی هر رأس گاو در گاوداریهای زابل. نشریه علوم دامی. دوره 30، شماره 116، پاییز 1396، صفحه 138-127.
Al-Khaza’leh J, Reiber C, Al Baqain R and Valle Zárate A 2015: A comparative economic analysis of goat production systems in Jordan with an emphasis on water use. Livestock Research for Rural Development. Volume 27, Article #81. Retrieved April 17, 2018, from http://www.lrrd.org/lrrd27/5/khaz27081.html
Al Baqain R and Valle Zárate A 2011: Economic Analysis of Bedouin Sheep Farming in Jordan and the Palestinian Territories. Livestock Research for Rural Development. Volume 23, Article #249. Retrieved April 17, 2018, from http://www.lrrd.org/lrrd23/12/baqa23249.htm
Qtaishat, T., Al-Sharafat, A  and M.I. Majdalawi (2012). comparative economic analysis of sheep production systems: A case study of Jordan.  Journal of Food Agriculture and Environment.10(2):690-694.