نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گروه علوم دامی، دانشگاه محقق اردبیلی
2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه ژنتیک و اصلاح نژاد دام و طیور، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
برای ارزیابی پیشرفت ژنتیکی صفات رشد از اطلاعات شجره 12140 رأس بز کرکی رایینی مربوط به سال‌های 1369 تا 1389 در مرکز پرورش و اصلاح نژاد بز کرکی رایینی استفاده شد. صفات مورد بررسی شامل وزن تولد، شیرگیری، شش ماهگی، نه ماهگی و یک‌سالگی بود. مؤلفههای واریانس و پارامترهای ژنتیکی صفات با روش حداکثر درستنمایی محدود شده و شش مدل حیوانی مختلف با استفاده از نرم افزار Wombat برآورد شد. وراثت-پذیری مستقیم صفات وزن تولد، شیرگیری، شش ماهگی، نه ماهگی و یک‌سالگی به ترتیب 24/0، 29/0، 33/0، 35/0 و 37/0 بود. ارزش اصلاحی دام‌ها برای هر صفت، با استفاده از بهترین مدل دام تک صفتی برآورد گردید. روند فنوتیپی، ژنتیکی و محیطی صفات به ترتیب از طریق تابعیت میانگین فنوتیپی، میانگین ارزش اصلاحی و تفاوت ارزش اصلاحی از ارزش فنوتیپی بر سال تولد برآورد شد. روند ژنتیکی صفات وزن تولد، شیرگیری، شش ماهگی، نه ماهگی و یک‌سالگی به ترتیب 71/16، 83/85، 16/105، 67/123 و 53/122 گرم در سال محاسبه شد (01/0>p). میزان پیشرفت ژنتیکی صفات وزن تولد، شیرگیری، شش ماهگی، نه ماهگی و یک‌سالگی به ترتیب 483/0، 561/0، 767/1، 647/1 و 465/1 کیلو‌گرم برآورد شد. با توجه به روندهای ژنتیکی مثبت برآورد شده برای صفات رشد در بز‌های رایینی، به نظر می‌رسد برنامه انتخاب دام‌ها بر مبنای ارزش اصلاحی در این نژاد منجر به پیشرفت ژنتیکی قابل مناسبی شده و باید این راهکار ادامه یابد.
کلیدواژه‌ها
اعتقادی، ب. قوی حسین زاده، ن. و شاد پرور ع. ا. (1394). برآورد پارامترهای ژنتیکی افزایش وزن روزانه و نسبت کلیبر در گوسفندان استان گیلان. نشریه پژوهشهای علوم دامی ایران، شماره1، ص ص 104-112.
بهدانی ، ا.، روشنفکر، ه.، و راشدی ده صحرایی، آ. (1393). تخمین پارامترهای ژنتیکی و اجزای (کو)واریانس برای صفات رشد و تولید کرک در بز کرکی خراسان جنوبی. نشریه علوم دامی (پژوهش و سازندگی)، شماره 105، ص ص 11-26.
حسنی، ح. دلتنگ سفید سنگی، ح. رشیدی، ا. و آهنی آذری، م. (1388). برآورد ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی برخی از صفات رشد در گوسفند بلوچی. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 16، ص ص 126-132.
درستکار، م. رافت، س. ع. شجاع، ج. و پیرانی، ن. (1389). مطالعه روند ژنتیکی و فنوتیپی برخی از صفات رشد در گوسفند مغانی. مجله پژوهشهای علوم دامی، شماره 4، ص ص 15-25.
رشیدی ا.، و آخشی ح. 1387. برآورد روند ژنتیکی و محیطی صفات رشد در گوسفند کردی. مجله علوم کشاورزی، شماره 38، ص ص 329-335.
رضوان نژاد، ا. مرادی شهر بابک، م. مروج، ح. و صفی جهانشاهی، ا. (1387). برآورد پارامترهای ژنتیکی و روند ژنتیکی، محیطی و فنوتیپی برخی صفات اقتصادی در بز کرکی رایینی. مجله پژوهشهای علوم دامی ایران، شماره 1، ص ص 73-82.
زندی باغچه مریم، م. ب.، مرادی شهر بابک، م.، میرایی آشتیانی، س. ر.، رشیدی، ا.، و شیخ احمدی، م. (1389). برآورد پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی صفات اقتصادی در بز مرخز. پژوهشهای تولیدات دامی، شماره 1، ص ص 1-15.
سرگلزایی، م. و ادریس، م. ع. (1383). تخمین روندهای فنوتیپی، ژنتیکی و محیطی برخی از صفات مربوط به رشد در گوسفند بختیاری. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 8، ص ص 125-132.
شمسی الدینی نژاد، ه.، و بحرینی بهزادی، م. (1395). بررسی تنوع ژنتیکی بز کرکی رایینی با استفاده از روش تحلیل شجره. نشریه پژوهش در نشخوارکنندگان، شماره 4، ص ص 55-76.
شهدادی، ع. ر. و ساقی، د. ع. (1396). برآورد مؤلفههای واریانس و روند ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی صفات وزن بدن در گوسفند کردی. نشریه علوم دامی (پژوهش و سازندگی)، شماره 114، ص ص 183-194.
عمو پشت مساری، ح. شاد پرور، ع. ا. غلامی نیا، ع .ح. و تواتری، ه. (1394). برآورد روند ژنتیکی صفت وزن بدن در گوسفند شال. تحقیقات تولیدات دامی، شماره 4، ص ص 48-57.
کلوندی، ا.، قاضی خانی شاد، ع.، و شکرالهی، ب. (1390). برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات رشد و وزن بیده در یک سالگی در بز مرخز. مجله دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، شماره 2، ص ص 47-52.
محمدی، ح. مرادی شهر بابک، م. و صادقی، م. (1390). برآورد ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی صفات رشد در گوسفند زندی. مجله ژنتیک نوین، شماره 6، ص ص 49-57.
نبی حسنی، م.، اسدی فوزی، م.، اسماعیلی زاده، ع.، و محمد آبادی، م. ر. (1389). تجزیه ژنتیکی صفات رشد در بز کرکی با استفاده از مدل حیوانی چند متغیره. مجله علوم دامی ایران، شماره 4، ص ص 323-329.
نقویان، س. حسنی، س. آهنی آذری، م. خان احمدی، ع. ر. و ساقی، د. ع. (1394). برآورد روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات رشد در گوسفند کردی شیروان. پژوهشهای تولیدات دامی، شماره 12، ص ص 145-151.
وطن خواه، م. مرادی شهر بابک، م. نجاتی جوارمی، ا. میرایی آشتیانی، س ر. و واعظ ترشیزی، ر. (1383). مروری بر اصلاح نژاد گوسفند در ایران. مجموعه مقالات اولین کنگره علوم دامی و آبزیان کشور. دانشکده کشاورزی کرج.
Al-Shorepy, S.A., Alhadranu, G. A., and Abdul wahab, K. N. (2002). Genetic and phenotypic parameters for early growth traits in Emirati goat. Small Ruminant Research, 4: 217-223.
Baghizadeh, A., Bahaaddini, M. ,Mohammad Abadi, M. R., and Askari, N. (2009). Allelic variation in exon 2 of caprine MHC calss II DRB3 gene in Raeini Cashmere goat. Journal of Livestock Science and Technologies, 6(4):454-459.
Bela, B., and Haile, A. (2009). Factors affecting growth performance of sheep under village management conditions in the south western part of Ethiopia. Livestock Research for Rural Development, 21:145-153.
Bosso, N. A. (2006). Genetic and phenotypic parameters of body weight in west African Dwarf goats and Djallonke sheep. Small Ruminant Research, 52: 247-253.
Duguma, G., Schoeman, S., Cloete, S., and Jordaan, G. (2002). Genetic parameter estimates of early growth traits in the Tygerhoek Merino flock. South African Journal of Animal Science, 32:66-75.
Elfadilli, M., Michaux, C., Detilleux, J., and Leroy, P. L. (2000). Genetic parameters for growth traits of the Moroccan Timahdit breed of sheep. Small Ruminants Research, 37:203-208.
Farhangfar, H., Naeemipour, H., and Zinvand, B. (2007). Application of random regression model to estimate genetic parameters for average daily gains in Lori-Bakhtiari sheep breed of Iran. Pakistan Journal of Biology Science, 10:2407-2412.
Fischer, T., Vanderwert, M., Banks, J. H. J., and Ball, J. (2004). Description of lamb growth using random regression on field data. Livestock Production Science, 89: 175- 185.
Gjedrem, T. (2005). Selection and Breeding Programs in Aquaculture. PP. 197–231
Hanford, K. J., Van Vleck, L. D., and Snowder, G. D. (2005). Estimates of genetic parameter and genetic trend for reproduction, weight and wool characteristics of Poly pay sheep. Livestock Science, 102: 72-82.
Hanford, K. J., Van Vleck, L. D., and Snowder, G. D. (2006). Estimates of genetic parameters and genetic change for reproduction, weight, and wool characteristics of Rambouillet sheep. Small Ruminant Research, 57:175–186.
Hossein-Zadeh, N.G., and Ardalan, M. (2010). Comparison of different models for the estimation of genetic parameters of body weight traits in Moghani sheep. Agricultural and Food Science, 3:207-213.
Jafaroghli, M., Rashidi, A., Mokhtari, M. S., and Shadparvar, A. A. (2010). (Co) Variance components and genetic parameter estimates for growth traits in Moghani sheep. Small Ruminant Research, 91:170-177.
Jiang, D., Zhang, Y., Tinna, K., Liu, L., Xu, X., Zhang, Y., and Zhang, T. (2011). Estimation of (co)variance components and genetic parameters for growth and wool traits of Chinese superfine merino sheep with the use of a multi-trait animal model. Livestock Science, 138:278-288.
Junyan, B., Zhang, Q., Jinquan, Li., Dao, E. J., and Xiaoping, J. (2006). Estimates of genetic parameters and genetic trends for production traits of Inner Mongolian White Cashmere goat. Asian-Aust Journal of Animal Science, 1:13-18.
Jurado, J. J., Alonso, A., and Alenda, R. (1994). Selection response for growth in Spanish Merino flock. Journal of Animal Science, 72:1433–1440.
Kosgey, L. S., Baker, R. L., Udo, H. M. J., and Van Arendonk, J. A. M. (2006). Success and failures of small ruminant breeding programmes in the tropics: a review. Small Ruminant Research, 61: 13–28
Kosgey, I. S., and Okeyo, A. M. (2007). Genetic improvement of small ruminants in low-input, smallholder production systems: technical and infra-structural issues. Small Ruminant Research, 70:76–88.
Makgahlela, M. L., Banga, C. B., Norris, D., Dzama, K., and Ngambi, J. W. (2008). Genetic Analysis of Age at First Calving and Calving Interval in South African Holstein Cattle Asian. Journal of Animal Veterinary Advances, 3(4):197-205.
Meyer, K. (2006). WOMBAT- A program for mixed model Analyses by Restricted Maximum Likelihood. User Notes Animal Genetics and Breeding Unit, Armidale, 55pp.
Mohammadi ,Y., Rashidi, A., Mokhtari, M. S., and Esmailizadeh, A. K. (2010). Quantitative genetic analysis of growth traits and kleiber ratios in Sanjabi sheep. Small Ruminants Research, 93:88-93.
Mokhtari, M. S., and Rashidi, A. (2010). Genetic trends estimation for body weights of Kermani sheep at different ages using multivariate animal models. Small Ruminant Research, 88:23-26.
Mokhtari, M. S., Moradi Shahrbabak, M., Esmailizadeh, A. K., Abdollahi Arpanahi, R., and Gutierrez, J. P. (2014). Pedigree analysis of Iran Black sheep and inbreeding effects on growth and reproduction traits. Small Ruminant Research, 116:14–20.
Mokhtari, M. S., Moghbeli Damaneh, M., and Gutierrez, J. P. (2017). Genetic variability and population structure of Raeini Cashmere goats determined by pedigree analysis. Journal of Livestock Science and Technologies, 5(1):43-50.
Oliveira, R. R., Brasil, L. H. A., Delgado, J. V., Peguezuelos, J., Leon, M. J., Guedes, D. J. P., Arandas, J. K. G., and Ribeiro, M. N. (2016). Genetic diversity and population structure of the Spanish Murciano-Granadina goat breed according to pedigree data. Small Ruminant Research, 144:170-175.
Piper, L., and Ruviskey, A. (1997). The genetics of sheep (Ed). Genetics of morphological traits and inherited disorders. New York: CAB International.
Rashidi, A., Sheikhahmadi, M., Rostamzadeh, J., and Shrestha, J. N. B. (2008).Genetic and Phenotypic Parameter Estimates of Body Weight at Different Ages and Yearling Fleece Weight in Markhoz Goats. Asian-Aust. Journal of Animal Science, 21(10):1395-1403.
Rashidi, A., Satataei Mokhtari, M., Safi Jahanshahi, A., and Mohammadabadi, M. R. (2008). Genetic parameter estimates for pre-weaning growth traits in Kermani sheep. Small Ruminant Research, 74:165-171.
Ribeiro, C., Ribeiro, S. D. A., and Queiroz, S. A. (2000). Environment and genetic effects on birth weight in dairy goats In Proceedings 7th international conference on goats, 224-225.
Safari, E., Fogarty, N. M., and Gilmour, A. R. (2005). A review of genetic parameter estimates for wool, growth, meat and reproduction traits in sheep. Livestock Production Science, 92: 271-289.
Sargolzaei, M., Iwaisaki, H., and Jacques Colleau ,J. (2006). A software packagefor pedigree analysis and monitoring genetic diversity.
SAS. (2008). User’s Guide, Version 9.2., SAS Institute, Cary, NC.
Shokrollahi, B., and Zandieh, M. (2012). Estimation of genetic parameters for body weights of Kurdish sheep in various ages using multivariate animal models. African Journal of Biotechnology, 11:2119-2123.
Vleck, L. D. V. (1990). Misidentification in estimating the paternal sib correlation. Journal of Dairy Science, 53:1469-1474
Zhang, C., Zhang, Y., Xu, D., Li, X., Su, J., and Yang, L. (2009). Genetic and phenotypic parameter estimates for growth traits in Boer goat. Livestock Production Science, 125:25-60.
)