نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
2 دانشیارگروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
3 استاد گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
4 دانشیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
چکیده
به‌منظور بررسی اثر پودر گیاهان دارویی آویشن‌شیرازی، مریم‌گلی، مخلوط آویشن‌شیرازی و مریم‌گلی و نیز پروبیوتیک پروتکسین بر صفات کیفی تخم‌مرغ، فراسنجه‌های بیوشیمیایی خون و تغییرات هیستومورفولوژیک کبد مرغ‌های تخم‌گذار، آزمایشی با استفاده از تعداد 225 قطعه مرغ تخم‌گذار لگهورن، بعد از اوج تولید (42 هفتگی) به مدت10هفته انجام پذیرفت. مرغ‌ها به صورت تصادفی بین 9 تیمار آزمایشی متشکل از 5 تکرار و 5 قطعه مرغ در هر تکرار اختصاص یافتند. تیمارها شامل گروه شاهد، سطوح 2/0 و 4/0 درصد پودر برگ آویشن شیرازی، 2/0 و 4/0 درصد پودر برگ مریم‌گلی، 2/0 و 4/0 درصد مخلوط مساوی از آویشن‌شیرازی و مریم‌گلی و 005/0 و 01/0 درصد از پروبیوتیک پروتکسین بودند. نتایج بیانگر آن بود که استفاده از سطح 4/0 درصد مخلوط مساوی از پودر برگ آویشن و مریم‌گلی موجب کاهش حاشیه‌ای وزن نسبی کبد (07/0=P)، کاهش فعالیت آنزیم‌های سرمی SGOT (08/0=P) و SGPT (05/0>P) و نیز افزایش قابل‌ملاحظه دانسیته رنگ هپاتوسیت‌ها (05/0>P) و HDL پلاسما (05/0>P) شد. استفاده از مخلوط پودر گیاهان دارویی مورد آزمون در سطح 4/0 درصد سبب افزایش حاشیه‌ای وزن پوسته (06/0=P) و افزایش معنی‌دار (05/0>P) استحکام پوسته، شاخص رنگ زرده و نیز واحد هاو در دوره آزمایش 48 تا 52 هفتگی شد. لذا یافته‌های مطالعه حاضر پیشنهاد دهنده آن است که بهره‌گیری از سطح 4/0 درصد مخلوط پودر گیاهان دارویی آویشن‌شیرازی و مریم‌گلی می‌تواند سبب بهبود قابل ملاحظه شاخص‌های سلامت کبد، پروفیل چربی‌های خون و صفات کیفی تخم‌مرغ هم‌چون استحکام پوسته، شاخص رنگ زرده و واحد هاو نسبت به دیگر سطوح گیاهان دارویی و یا پروبیوتیک شود.
کلیدواژه‌ها
افشار مازندران، ن. و رجب، ا. (1381). پروبیوتیک‌ها و کاربرد آنها در تغذیه دام و طیور (چاپ دوم)، انتشارات نوربخش، تهران.
بیاتی، س.، سالاری، س.، طاطار، ا.، ساری، م. و میرزاده، خ. (1396). اثر سطوح مختلف اسانس مروتلخ بر عملکرد و برخی فراسنجه‌های خونی و ایمنی جوجه‌های گوشتی تحت تنش گرمایی. فصلنامه تحقیقات تولیدات دامی، دوره 6. شماره 4، ص ص 80-69.
بیکی، م.، لطف‌الهیان، ه.، کلانتر، م. و خجسته‌کی. م. (1389). اثر ترکیبات مختلف گزنه، شنبلیله، مریم‌گلی و وسمه بر عملکرد مرغ تخم‌گذار. همایش ملی گیاهان دارویی. ص. 1.
فانی‌مکی، ا.، ابراهیم‌زاده، ا.، انصاری‌نیک، ح. و قزاقی، م. (1392). اثر گیاهان دارویی خارمریم (Silybum marianum L.) و آویشن (.Thymus vulgaris L) بر سیستم ایمنی و برخی از فراسنجه‌های خونی در جوجه‌های گوشتی. مجله آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی، دوره 7. شماره 2، ص ص. 1843-1836.
فلاح، ح.، محیط، ا. و انصاری، ز. (1393). تأثیر سین‌بیوتیک بر فراسنجه‌های خونی، عملکرد تولید، کیفیت تخم‌مرغ و قدرت جوجه در‌آوری در مرغ‌های مادر گوشتی. مجله تحقیقات دامپزشکی. دوره 2. شماره 1، ص ص. 71- 65.
قوسیان مقدم، م. ح.، روغنی، م.، گرجی‌زاده، ز. و صدرائی، س. (1393). اثر تجویز خوراکی گیاه مریم‌گلی بر سطح گلوکز، لیپیدهای سرم و استرس اکسیداتیو بافت کبدی موش‌های صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. دوره 17. شماره 2، ص ص. 44- 38.
نوبخت، ع.، آذرفر، س.، مهمان‌نواز، ی. و قلعه‌نویی، م. ر. (1394). اثرات استفاده از گیاهان دارویی پونه (Mentha plugium L.) و آویشن (Thymus vulgaris L.) بر عملکرد و متابولیت‌های خون در بلدرچین‌های تخم‌گذار. نشریه علوم دامی (پژوهش و سازندگی). شماره 109، ص ص. 14- 3.
نوبخت، ع. و مهمان‌نواز، ی. (1389). بررسی اثرات استفاده از گیاهان دارویی آویشن، نعناع و پونه بر عملکرد،کیفیت تخم‌مرغ و فراسنجه‌های خونی و ایمنی مرغ‌های تخم‌گذار. مجله علوم دامی ایران. دوره 41. شماره 21، ص ص. 136- 129.
وکیلی، ر. (1390). اثر عصاره‌های گیاهی رازیانه و آویشن با و بدون کتان بر عملکرد و کیفیت تخم‌مرغ مرغ‌های تخم‌گذار. نشریه پژوهشهای علوم دامی ایران. دوره 3. شماره 3، ص ص. 249-243.
Abdel-Wareth, A. A. A. (2013). Effects of thyme and oregano on performance and egg quality characteristics of laying hens. World's Poultry Science Journal. 69: 1-5.
Alayan, I. (2006). The effects of Salvia officinalis leaves on hyperlipidemia, glycemia, ulcer, inflammation and bactericidal activity. M.Sc. Thesis. School of Arts and Sciences, Lebanese American University. Lebanon.
Almeida, I. M. C., Barreira, J. C. M., Oliveira, M. B. P. P. and Ferreira, I. C. F. R. (2011). Dietary antioxidant supplements: benefits of their combined use. Food and Chemical Toxicology. 49: 3232-3237.
Amin, A. and Hamza, A. A. (2005). Hepatoprotective effects of hibiscus, Rosmarinus and Salvia on azathioprine-induced toxicity in rats. Life Sciences. 77: 266- 278.
Asheg, A. A., EL-Nyhom, S. M., Eissa, A. E., Kammon, A. M., Kanoun, A. H., Ben Naser, K. M. and Abouzeed, Y. M. (2015). Effect of some libyan medicinal plants on hematological profile, cholesterol level and Immune status of broiler chicken. Research Journal of Pharmaceutical, Biological and Chemical Sciences. 6 (2): 1164- 1170.
BagherzadehKasmani, F. and Mehri, M. (2015). Effects of a multi-strain probiotics against aflatoxicosis in growing Japanese quails. Livestock Sciences. 177: 110- 116.
Behnamifar, A., Rahimi, S., Karimi Torshizi, M. A., Hasanpour, S. and Mohammadzade, Z. (2015). Effect of thyme, garlic and caraway herbal extracts on blood parameters, productivity, egg quality, hatchability and intestinal bacterial population of laying Japanese quail. Iranian Journal of Veterinary Medicine. 9 (3): 179- 187.
Behradmanesh, S., Derees, F. and Rafieian-kopaei, M. (2013). Effect of Salvia officinalis on diabetic patients. Journal of Renal Injury Prevention. 2 (2): 51-54.
Bolukbas, S. C., Erhan, M. K. and Kaynar, O. (2008). The effect of feeding thyme, sage and rosemary oil on laying hen performance, cholesterol and some proteins ratio of egg yolk and Escherichia coli count in feces. Archiv fur Geflugelkunde. 72 (5): 231- 237.
Bolukbasi, S. C., Urusan, H., Erhan, M. K. and Kiziltunc, A. (2010). Effect of dietary supplementation with bergamot oil (Citrus bergamia) on performance and serum metabolic profile of hens, egg quality and yolk fatty acid composition during the late laying period. Arch Geflugelk. 74: 172-177.
Bozkurt, M., Kucukyilmaz, K., Catli, A. U., Cınar, M., Bintas, E. and Coven, F. (2012). Performance, egg quality, and immune response of laying hens fed diets supplemented with mannan-oligosaccharide or an essential oil mixture under moderate and hot environmental conditions. Poultry Science. 91: 1379-1386.
Bulku, E., Zinkovsky, D., Patel, P., Javia, V., Lahoti, T., Khodos, I., Stohs, S. J. and Ray, S. D. (2010). A novel dietary supplement containing multiple phytochemicals and vitamins elevates hepatorenal and cardiac antioxidant enzymes in the absence of significant serum chemistry and genomic changes. Oxidative Medicine and Cellular Longevity. 3 (2): 129-144.
Capkovicova, A., Makova, Z., Piesova, E., Alves, A., Faix, S. and Faixova, Z. (2014). Evaluation of the effects of Salvia officinalis essential oil on plasma biochemistry, gut mucus and quantity of acidic and neutral mucins in the chicken gut. Acta Veterinaria. 46 (1): 138-148.
Christensen, K. B., Jorgensen, M., Kotowska, D., Petersen, R. K., Kristiansen, K. and Christensen, L. P. (2010). Activation of the nuclear receptor PPARγ by metabolites isolated from sage (Salvia officinalis L.). Journal of Ethnopharmacology. 132 (1): 127-133.
Cristovao, F. L., Andrade, P. B., Seabra, R. M., Fernandes-Ferreira, M. and Pereira Wilson, C. (2005). The drinking of a Salvia officinalis infusion improves liver antioxidant status in mice and rats. Journal of Ethnopharmacology. 97: 383-389.
Demir, E., Kilinc, K., Yildirim, Y., Dincer, F. and Eseceli, H. (2008). Comparative effects of mint, sage, thyme and flavomycin in wheat-based broiler diets. Archiva Zootechnica. 11: 54-63.
Eidi, M., Eidi, A. and Zamanizadeh, H. R. (2005). Effect of Salvia officinalis L. leaves on serum glucose and insulin in healthy and streptozotocin-induced diabetic rats. Journal of Ethnopharmacology. 100: 310- 313.
Elkomy, M. M and F. G. Elsaid. (2015). Anti-osteoporotic effect of medical herbs and calcium supplementation on ovariectomized rats. The Journal of Basic and Applied Zoology. 72: 81-88.
Fehresti Sani, M., Montasser Kouhsari, S. and Moradabadi, L. (2012). Effects of three medicinal plants extracts in experimental diabetes: Antioxidant enzymes activities and plasma lipids profiles in comparison with metformin. Iranian Journal of Pharmaceutical Research. 11 (3): 897-903.
Ghasemi, R., Zarei, M. and Torki, M. (2010). Adding medicinal herbs including garlic (Allium sativum) and thyme (Thymus vulgaris) to diet of laying hens and evaluating productive performance and egg quality characteristics. American Journal of Animal and Veterinary Sciences. 5 (2): 151-154.
Gibson, G. R. and Roberfroid, M. B. (2008). Handbook of prebiotics. Pp 112- 165. crc press.
Guo, Z., Liu, X. M., Zhang, Q. X., Shen, Z., Tian, F. W, Zhang, H. and et al. (2011). Influence of consumption of probiotics on the plasma lipid profile: a meta-analysis of randomised controlled trials. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases. 21: 844-850.
Hara, H., Haga, S., Aoyama, Y. and Kiriyama, S. (1999). Short-chain fatty acids suppress cholesterol synthesis in rat liver and intestine. The Journal of Nutrition. 129: 942-948.
Hong, J. C., Steiner, T., Aufy, A. and Lien, T. F. (2012). Effects of supplemental essential oil on growth performance, lipid metabolites and immunity, intestinal characteristics, microbiota and carcass traits in broilers. Livestock Science. 144: 253-262.
Hottman, D. A., Chernick, D., Cheng, S., Wang, Z. and Li, L. (2014). HDL and cognition in neurodegenerative disorders. Neurobiology of Disease. 72: 1- 47.
Hu, F. B., Stampfer, M. J., Rimm, E. B., Manson, J. E., Ascherio, A., Colditz, G. A. and et al. (1999). A prospective study of egg consumption and risk of cardiovascular disease in men and women. Journal of the American Medical Association. 281(15):1387-1394.
Imanshahidi, M. and Hosseinzadeh, H. (2006). The pharmacological effects of Salvia species on the central nervous system. Phytotherapy Research. 20 (6): 427-437.
Jebelli Javan, A. and Jebeli Javan. M. (2014). Electronic structure of some thymol derivatives correlated with the radical scavenging activity: Theoretical study. Food Chemistry. 165: 451-459.
Katayama, T., Okazaki, Y. and Hori, K. (2005). Dietary lectin lowers serum cholesterol and raises fecal neutral sterols in cholesterol-fed rats. Journal of Nutritional Science and Vitaminology. 51 (5): 343-348.
Kavoosi, G. H. and da Silva, J. A. T. (2012). Inhibitory effects of Zataria multiflora essential oil and its main components on nitric oxide and hydrogen peroxide production in glucose-stimulated human monocyte. Food and Chemical Toxicology. 50 (9): 3079-3085.
Kaya, H., Kaya, A., celebi, S. and Macit, M. (2013). Effects of dietary supplementation of essential oils and vitamin E on performance, egg quality and Escherichia coli count in excreta. Indian Journal of Animal Research. 47: 515-520.
Khaksar, V., van Krimpen, M., Hashemipour, H. and Pilevar, M. (2012). Effects of thyme essential oil on performance, some blood parameters and ileal microflora of japanese quail. Journal of Poultry Science. 49: 106-110.
Khashan, K. T. and Abbas Al-khefaji, K. (2015). Effects of Salvia officinalis L. (sag) leaves extracts in normal and alloxan-induced diabetes in white rats. International Journal of Engineering Science. 6 (1): 20- 28.
Kianbakht, S. and Dabaghian, F. H. (2013). Improved glycemic control and lipid profile in hyperlipidemic type 2 diabetic patients consuming Salvia officinalis L. leaf extract: A randomized placebo. Controlled clinical trial. Complementary Therapies in Medicine. 21: 441- 446.
Kirpich, I. A. and McClain, C. J. (2012). Probiotics in the treatment of the liver diseases. Journal of the American College of Nutrition. 31: 14-23.
Koochaksaraie, R. R., Irani, M. and Gharavysi, S. (2011). The effects of cinnamon powder feeding on some blood metabolites in broiler chicks. Brazilian Journal of Poultry Science. 13: 197-201.
Lavinia, S., Gabil, D., Drinceanuy, D., Stef, D., Daniella, M., Julean, C., Ramona, T. and Coriconivoschi, N. (2009). The effect of medicinal plants and plant extracted oils on broiler duodenum morphology and immunological profile-Rom. Biotechnology Letters. 14: 4606-4614.
Leeson, S. and Summers, J. D. (2001). Scott's Nutrition of the Chicken. Pp 591. 4th (Ed). University Books.
Lima, C. F., Azevedo, M. F., Araujo, R., Fernandes-Ferreira, M. and Pereira-Wilson, C. (2006). Metformin-like effect of Salvia officinalis (common sage): is it useful in diabetes prevention?. British Journal of Nutrition. 96: 326-333.
Loetscher, Y., Kreuzer, M. and Messikommer, R. E. (2013). Utility of nettle (Urtica dioica) in layer diets as a natural yellow colorant for egg yolk. Animal Feed Science and Technology. 186: 158-168.
Maddahian, A., Sadeghi, A. A., Shawrang, P. and Aminafshar, M. (2015). The impacts of prebiotic and feed restriction on serum biochemical parameters of broilers under microbial stress caused by salmonella enterica. Acta Scientiae Veterinari. 43: 1-7.
Mahdavi, A. H., Rahmani, H. R. and Pourreza, J. (2005). Effect of Probiotic Supplements on Egg Quality and Laying Hen's Performance. International Journal of Poultry Science. 4 (7): 488-492.
Mahdavi, A. H., Rahmani, H. R., Nili, N, Samie, A. H., Soleimanian-Zad, S. and Jahanian, R. (2010). Effects of dietary egg yolk antibody powderon growth performance, intestinal Escherichia coli colonization, and immune competence of challenged broiler chicks. Poultry Science. 89: 484-494.
Mamedov, N. (2012). Medicinal plants studies: History, challenges and prospective. Medicinal and Aromatic Plants. 1 (8): 1-2.
Matalona, S. T., Ornoy, A. and Lishner, A. (2004). Review of the potential effects of three commonly used antineoplastic and immunosuppressive drugs (cyclophosphamide, azathioprine, doxorubicin on the embryo and placenta). Reproductive Toxicology. 18 (2): 219-230.
Ninomiya, K., Matsuda, H., Shimoda, H., Nishida, N., Kasajima, N., Yoshino, T. and et al. (2004). Carnosic acid, a new class of lipid absorption inhibitor from sage. Bioorganic and Medicinal Chemistry Letters. 14 (8): 1943-1946.
Noh, D. O. and Gilliland, S. E. (1993). Influence of bile on cellular integrity and beta-galactosidase activity of Lactobacillus acidophilus. Journal of Dairy Science. 76: 1253-1259.
Oboh, G. and Rocha, J. B. T. (2007). Polyphenols in red pepper [capsicum annuum var. aviculare (tepin)] and their protective effect on some pro-oxidants induced lipid peroxidation in brain and liver. European Food Research and Technology. 225: 239-247.
Obih, T. K. O. and Ekenyem, B.U. (2010). Performance and cost evaluation of substituting bambara seed [Vigna subterranean (L) Verdc] offal for soybean meal in the diets of broiler starter chicks. International Journal of Poultry Science. 9: 349-351.
Ozek, K., Wellmann, K. T., Ertekin, B. and Tarim, B. (2011). Effects of dietary herbal essential oil mixture and organic acid preparation on laying traits, gastrointestinal tract characteristics, blood parameters and immune response of laying hens in a hot summer season. Journal of Animal and Feed Sciences. 20: 575-586.
Parsai, A., Eidi, M. and Sadeghipour, A. (2014). Hepatoprotective effect of sage (Salvia officinalis L.) leaves hydro-methanolic extract against aspergillus parasiticus aflatoxin-induced liver damage in male rats. Bulletin of Pharmaceutical Research. 4 (3): 129-132.
Petersen, M. and Simmonds, M. S. J. (2003). Rosmarinic acid. Phytochemistry. 62: 121-125.
Poli, G. (1993). Liver damage due to free radicals. British Medical Bulletin. 49: 604- 620.
Rahimi, S., Teymouri Zadeh, Z., Karimi Torshizi, M. A., Omidbaigi, R. and Rokni, H. (2011). Effect of the three herbal extracts on growth performance, immune system, blood factors and intestinal selected bacterial population in broiler chickens. Journal of Agricultural Science and Technology. 13: 527-539.
Rahman, M. M., Islam, M. N., Islam, M. W., Kabir, S. M. L. and Kamruzzaman, S. M. (2004). Effects of probiotics supplementation on growth performance and certain haematobiochemical parameters in broiler chickens. Bangladesh Journal of Veterinary Medicine. 2: 39-43.
Rahman Alizadeh, M., Mahdavi, A. H., Rahmani, H. R. and Jahanian, E. (2017). Clove bud (Syzygium aromaticum) improved blood and hepatic antioxidant indices in laying hens receiving low n-6 to n-3 ratios. Journal of Animal Physiology and Animal Nutrition. 101: 881-892.
Raskovic, A., Pavlovic, N., Kvrgic, M., Sudji, J., Mitic, G., Capo, I. and et al. (2015). Effects of pharmaceutical formulations containing thyme on carbon tetrachlorideinduced liver injury in rats. BMC Complementary and Alternative Medicine.15: 1-11.
Reitman, S. and Frankel, S. (1957). A colorimetric method for the determination of serum glutamic oxalacetic and glutamic pyruvic transaminases. American Journal of Clinical Pathology. 28 (1): 56-63.
Rhee, K. S., Anderson, L. M. and Sams, A. R. (1996). Lipid peroxidation potential of beef, chicken and pork. Journal of Food Science. 61: 8-12.
Roberfroid, M. B. (2000). Prebiotics and probiotics: Are they functional foods? American Journal of Clinical Nutrition. 71: 1682-1687.
Sauvaire, Y., Bassiac, Y., Leconte, O., Petit, P. and Rebes, G. (1996). Steroid saponins from fenugreek and some of their biological properties. Advances in Experimental Medicine and Biology. 405: 37-46.
Shokri, H. and Sharifzadeh, A. (2017). Zataria multiflora Boiss.: A review study on chemical composition, anti-fungal and anti mycotoxin activities, and ultrastructural changes. Journal of Herbmed Pharmacology. 6 (1): 1-9.
Skrovankova, S., Misurcova, L. and Machu, L. (2012). Antioxidant activity and protecting health effects of common medicinal plants. Advances in Food and Nutrition Research. 67: 75-139.
Squires, E. J. (2010). Applied Animal Endocrinology, 2 (Ed). CABI.
Talebzadeh, R., Alipour, D., Saharkhiz, M. J., Azarfar, A. and Malecky, M. (2012). Effect of essential oils of Zataria multiflora on in vitro rumen fermentation, protozoal population, growth and enzyme activity of anaerobic fungus isolated from Mehraban sheep. Animal Feed Science and Technology. 172 (4): 115-124.
Tanaka, T., Nishimura, A., Kouno, I., Nonaka, G. and Yang, C. R. (1997). Four new caffeic acid metabolites, yunnaneic acids E-H from Salvia yunnanensis. Chemical and Pharmaceutical Bulletin. 45: 1596-1600.
Vakili, R. and Majidzadeh Heravi, R. (2016). Performance and egg quality of laying hens fed diets supplemented with herbal extracts and flaxseed. Poultry Science Journal. 4: 107-116.
Vlasova, A. N., Kandasamy, S., Chattha, K. S., Rajashekara, G. and Saif, L. J. (2016). Comparison of probiotic lactobacilli and bifidobacteria effects, immune responses and rotavirus vaccines and infection in different host species. Veterinary Immunology and Immunopathology. 172: 72-84.
Wienkotter, N., Begrow, F., Kinzinger, U., Schierstedt, D. and Verspohl, E. J. (2007). The effect of thyme extract on β2-receptors and mucociliary clearance. Planta Medica. 73: 629- 635.
Yeo, J. and Kim, K. I. (1998). Effect of feeding diets containing an antibiotic, a probiotic or yucca extract on growth and intestinal urease activity in broiler chicks. Poultry Science. 76: 381-385.
Zhang, J. L., Xie, Q. M., Ji, J., Yang, W. H., Wu, Y. B., Li, C. and et al. (2012). Different combinations of probiotics improve the production performance, egg quality, and immune response of layer hens. Poultry Science. 91: 2755-2760.
Zhuang, G., Liu, X. M., Zhang, Q. X., Tian, F. W., Zhang, H. and Zhang, H. P. (2012). Research advances with regards to clinical outcome and potential mechanisms of the cholesterol-lowering effects of probiotics. Clinical Lipidology. 7: 501- 507.
Zimmermann, B. F., Walch, S. G., Tinzoh, L. N., Stuhlinger, W. and Lachenmeier, D. W. (2011). Rapid UHPLC determination of polyphenols in aqueous infusions of Salvia officinalis L. (sage tea). Journal of Chromatography B. 879: 2459-2464.
)