نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم دامی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی دام، گروه علوم دامی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان.

3 دانشجوی دکتری فیزیولوژی دام، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان.

چکیده

استفاده از گیاه خارخاسک می‌تواند باعث بهبود کیفیت منی در برخی از پستاندران و پرندگان شود. اما اطلاعاتی اندکی در مورد بره‌های نر تازه بالغ، در دسترس است. هدف این آزمایش، بررسی تاثیر سطوح مختلف پودر گیاه خارخاسک بر خصوصیات کمی و کیفی اسپرم بره‌‌های نر تازه بالغ بود. در این تحقیق از 18 رأس بره نر نژاد عربی، در قالب یک طرح کاملا تصادفی به سه گروه شش‌تایی تقسیم شده و سطوح مختلف پودر گیاه خارخاسک شامل صفر (شاهد)، 15 و 30 گرم پودر گیاه خارخاسک در کیلوگرم ماده خشک مصرفی برای مدت 5 ماه دریافت کردند. اسپرم‌گیری توسط دستگاه الکترواجاکولیتور دو مرتبه و به فاصله زمانی دو هفته از بره‌ها صورت گرفت. فراسنجه‌های کمی و کیفی منی شامل حجم و pH منی، غلظت اسپرم‌ها و نیز میزان تحرک، زنده‌مانی و ناهنجاری‌های مورفولوژیکی اسپرم‌ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. طبق نتایج، کمترین حجم منی مربوط به گروه شاهد بود (0.05>P). بیشترین میزان غلظت، تحرک و زنده‌مانی اسپرم متعلق به سطح 15 گرم پودرگیاه خارخاسک درکیلوگرم ماده خشک مصرفی بود (0.05>P). سطح 30 گرم پودر گیاه خارخاسک در کیلوگرم ماده خشک مصرفی بیشترین میزان ناهنجاری‌های مورفولوژیکی اسپرم را موجب شد pH منی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (0.05>P). در کل با در نظر گرفتن همه شاخص‌ها اندازه‌گیری شده افزودن سطح 15 گرم پودر گیاه خارخاسک درکیلوگرم ماده خشک مصرفی جیره باعث بهبود خصوصیات کمی و کیفی اسپرم در بره‌های نر تازه بالغ نژاد عربی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

آخوندی، آ.، مصطفی‌لو، ی.، قره‌باش، آ.م.، راه‌چمنی، ر. (1397). اثرات سطوح مختلف تره‌هالوز و زمان‌های مختلف نگهداری در رقیق‌کننده‌ها بر خصوصیات منی قوچ دالاق در شرایط مایع. فیزیولوژی و تکوین جانوری. شماره 11(3). ص ص. 14-1.
کشتمند، ز.، عریان، ش.، قنبری، ع.، خزاعی، م. (1393). تأثیر حمایتی عصاره هیدروالکلی خارخاسک بر میزان سمیت سلولی سیس‌پلاتین بر قدرت زنده مانی و تعداد اسپرم در موش سوری. فصلنامه علمی پژوهشی گیاهان دارویی. شماره 4 (52). ص ص. 72-66.
صفوی پور، س.، پیرستانی، ا.، معطر، ف.، فتح الهی، ه. 1392. تاثیر افزودن سطوح مختلف عصاره آبی گیاه خارخاسک در رقیق کننده بر تحرک اسپرم قوچ افشاری ذخیره سازی شده در دمای 5 درجه سانتیگراد، دومین همایش ملی مباحث نوین در کشاورزی، ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه. ص. 6.
Adimoelja A. and Adaikan PG. (1997). Protodioscin from herbal plant Tribulus terrestris improves male sexual functions possibly via DHEA. International Journal of Impotence Research 1997; 9(1):S64.
Arcasoy, H. B., Erenmemisoglu, A., Tekol, Y., Kurucu, S., Kartal, M. (1998). Effect of Tribulus terrestris L. saponin mixture on some smooth muscle preparations: a preliminary study. Bollettino Chimico Farmaceutico. 137 (11): 473–475.
Bagnis, C., Beaufils, H., Jacquiaud, C., Adabra, Y., Jouanneau, C., Le Nahour, G., Deray, G. (2001). Erythropoietin enhances recovery after cisplatin‐induced acute renal failure in the rat. Nephrology Dialysis Transplantation. 16 (5): 932–938.
Brown, G.A., Vukovich, M.D., Martini, E.R., Kohut, M.L., Franke, W.D., Jackson, D.A., King, D.S. (2002). Endocrine and lipid responses to chronic androstenediol-herbal supplementation in 30 to 58 year old men. American College Nutrition. 20 (5): 520–528.
Balanathan, K., Omar, M.H., Zainul Rashid, M. R., Ong, F. B., Nurshaireen, A. and Jamil, M.A. 2001. A clinical study on the effect of Tribulus terrestris (Tribestan) on the semen profile in males with low sperm count and low motility. Malay. Journal Obstetrics Gynaecology. 7 (3): 69–78.
Chhatre, S., Nesari, T., Somani, G., Kenjale, R., Sathaye, S. (2012). Comparative evaluation of diuretic activity of different extracts of Tribulus terrestris fruits in experimental animals. International Journal Pharmacology. 3, 129–133.
Chhatre, Sa., Nesari, T., Somani, G., Kanchan, D., Sathaye, S. (2014). Phytopharmacological overview of Tribulus terrestris. Pharmacognosy Reviews. 8(15): 45–51.
Duncan, D. B. (1955) Multiple range and multiple F tests. Biometrics. 11(1): 1-42.
Elena H, Z.V., Karcheva A. (2005). Effect of planet tribulus tertestris on reprpductive performance of rams. Journal Biotechnology in Animal Husbandry. 21:55-63.
Grigorova, S., Kashamov, B., Sredkova, V., Surdjiiska, S., Zlatev, H. (2008). Effect of Tribulus terrestris extract on semen quality and serum total cholesterol content in White Plymouth Rock-mini cocks. Biotechnology in Animal Husbandry. 24 (3-4): 139–146.
Hansen, P.V., Trykker, H., Helkjær, P.E., Andersen, J. (1989). Testicular function in patients with testicular cancer treated with orchiectomy alone or orchiectomy plus cisplatin-based chemotherapy. Journal of the National Cancer Institute. 81 (16): 1246–1250.
Kamboj, P., Aggarwal, M., Puri, S., Singla, S.K. (2011). Effect of aqueous extract of Tribulus terrestris on oxalate-induced oxidative stress in rats. Indian. Indian Journal of Nephrology. 21 (3): 154.
Khaleghi, S., Bakhtiari, M., Asadmobini, A., Esmaeili, F. (2017). Tribulus terrestris Extract Improves Human Sperm Parameters In Vitro, J. Evid. Based. Complementary Altern. 22(3): 407–412.
Kistanova, E., Zlatev, H., Karcheva, V., Kolev, A. (2005): Effect of plant Tribulus terrestris extract on reproductive performances of rams. Journal Biotechnology in Animal Husbandry. 21 (1-2): 55–63. 
Martino-Andrade, AJ., Morais, RN., Spercoski, KM. (2010). Effect of Tribulus terrestris on endocrine sensitive organs in male and female Wistar rats. Journal of Ethnopharmacology. 127(1): 165-70.
Neychev, V., Mitev, V. (2005). The aphrodisiac herb Tribulus terrestris does not influence the androgen production in young men. Journal Ethnopharmacology. 101 (1-3): 319–323.
Qureshi, A., Naughton, D.P., Petroczi, A. (2014). A systematic review on the herbal extract Tribulus terrestris and the roots of its putative aphrodisiac and performance enhancing effect. Journal of Dietary Supplements. 11 (1): 64–79.
Rajendar, B., Bharavi, K., Rao, G.S., Kishore, P.V.S., Kumar, P. R, Kumar, C, SatishS.V., P atel, T. P. (2011). Protective effect of an aphrodisiac herb Tribulus terrestris Linn on cadmium-induced testicular damage. Indian Journal of Pharmacology. 43 (5): 568.
Sharma, D.K. (2017). Enumerations on thytochemical and pharmacological properthes of tribulus terrestris linn: indian viagra. Asian Journal Of Science and Technologies. 11(8):6462-6467.
Singh, Surender., Nair, Vinod., Gupta, Y.K. (2012). Evaluation of the aphrodisiac activity of tribulus terrestris linn. in sexually sluggish male albino rats. Journal Pharmacology  Pharmacotherapeutics. 3(1): 43–47.
Salgado, R.M., Marques‐Silva, M.H., Goncalves, E., Mathias, A.C., Aguiar, J.G., Wolff, P. (2017). Effect of oral administration of tribulus terrestris extract on semen quality and body fat index of infertile men. Andrologia. 49 (5):12655.
Sharawy, S. M., Saleh, N. H., Attalah, S. A., Absy, G. M., & Doaa, H. K. (2015). Effect of plant extract of Tribulus terrestris and probiotics on the reproductive performance, total cholesterol and testosterone hormone levels of rams. MENA Science Journal1, 14-19.‏
Tomova, M. and Gjulemetova, R. 1981. Steroidal saponins from Tribulus terrestris L. with a stimulating action on the sexual functions. International Conference of Chemistry and Biotechnology of Biologically Active Natural Products, Varna, Bulgaria. 298 – 302.
Xu, Y.J., Xie, S.X., Zhao, H.F., Han, D., Xu, D.M. (2001). Studies on the chemical constituents from tribulusterrestris. Acta Pharmaceutica Sinica. 36 (10):750-753.