نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم دامی، دانشگاه گنبد کاووس

2 استادیار، گروه علوم دامی، دانشگاه گنبد کاووس

3 دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

پژوهش حاضر با هدف محاسبه کارایی صنعت پرورش مرغ گوشتی استان گلستان با استفاده از روش‌های پارامتریک و غیراپارامتریک انجام شد. در سال تولیدی 95-96 از طریق مصاحبه حضوری با 90 مرغدار در استان گلستان پرسشنامه‌های تحقیق تکمیل شدند. روایی پرسشنامه با مشورت با خبره‌گان و اساتید و پایایی آن با استفاده از نرم‌افزار spss و محاسبه آلفای کرونباخ بالای 6/0تایید گردید. واحدهای فعال بر اساس ظرفیتشان به سه طبقه تقسیم شدند و حجم نمونه در هر طبقه با فرمول کوکران محاسبه شد. در روش پارامتریک از تابع تولید مرزی تصادفی کاب- داگلاس و نرم‌افزار stata استفاده شد. روش غیرپارامتریک تحلیل پوششی داده‌ها برای تعیین کارا بودن یا نبودن واحدها با نرم‌افزار اکسل انجام شد. نتایج روش پارامتریک نشان داد که افزایش نهاده های مساحت سالن‌های پرورش، هزینه درمان، تعداد نیروی کار و هزینه انرژی کارایی فنی را افزایش داد (01/0>P)، اما متغیرهای تعداد جوجه یک روزه و مقدار دان مصرفی اثر معنی‌داری بر کارایی نداشتند. در روش غیر پارامتریک، در برآورد کارایی کلی در مجموع 90 واحد تنها 14 واحد تولیدی کارا شناخته شدند اما هنگام برآورد کارایی در طبقات همگن از لحاظ میزان تولید، برخی دیگر از واحدها نیز کارا شناخته شده و تعداد آنها به 26 عدد افزایش یافت. پیشنهاد می‌شود مزارع ناکارا از نحوه تخصیص نهاده‌های نیروی کار، هزینه‌های درمان و انرژی در مزاع کارا اگو برداری نموده و تلاش کنند تا به نحو بهینه از نهاده‌های جوجه یک روزه و مقدار دان مصرفی بهره ببرند تا به مرز کارایی نزدیک شوند.

کلیدواژه‌ها

ابراهیمی، ب. (1392). بررسی عوامل مدیریتی موثر بر عملکرد مزارع پرورش جوجه گوشتی جنوب استان تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار.
اسفنجاری‌کناری، ر. (1390). بررسی اقتصادی واحدهای صنعتی پرورش مرغ تخمگذار در ایران. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز.
بلالی، ح. و اصفهانی، ج. (1393). کاربرد تحلیل پوششی داده‌های کراندار در بررسی کارایی واحدهای مرغداری (مطالعه موردی: خراسان جنوبی). اقتصاد وتوسعه کشاورزی. 28: 54-45.
پورکند، ش. و معتمد، م. (1390). تجزیه و تحلیل بهره‌وری عوامل تولید در صنعت طیور مرغ گوشتی. مطالعه موردی: استان گیلان. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 3 (4): 99-116.
تسلیمی، ف.، کریمی، ک. و عسکری، ق.(1392). تأثیرپذیری عملکرد و کیفیت تولید مرغان تخم‌گذار از نقطه نظر برخی از عوامل مدیریتی (مطالعه موردی استان‌های تهران و البرز). نشریه محیط زیست جانوری. 5 (3): 66-55.
حاجی‌رحیمی، م. و کریمی، ا. (1388). تجزیه و تحلیل بهره‌وری عوامل تولید صنعت پرورش مرغ گوشتی در استان کردستان. اقتصاد کشاورزی و توسعه. 17 (66): 1-17.
خانکی،ح.، شهیر، م. ح. و دشتی، ق. (1390). بررسی بهره‌وری عوامل تولید در واحدهای مرغداری تخمگذار استان تهران. مجله افتصاد کشاورزی و توسعه. 19 (74): 29-47.
دباغ، ر.، کوهی، ب.، جواهریان، ل. و لطیفی، م. (1394). بررسی کارایی فنی و بهره‌وری صنایع استان آذربایجان غربی با استفاده از روش‌های پارامتریک و ناپارامتریک. فصلنامه علمی پژوهشی مجلس و راهبرد، (22):83، 305-333.
شفیعی هرسبان، م. (1393). تحلیل کارایی فنی، بهره‌وری و سوددهی مرغداران گوشتی صنعتی استان گیلان- شهرستان رشت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم دامی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
شیرآنی بیدآبادی، ف.، عباسیان، م.، کریم، م.ح. و کرباسی، ع.ر. (1386). بررسی بهره‌وری تعاونی‌های طیور در استان سیستان و بلوچستان، مطالعه موردی منطقه سیستان. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه. 15 (60): 87-102.
عاشری، ا. ع. و کریم‌زاده، ی. (1389). محاسبه بهره‌وری عوامل تولیدی در مرغداری‌های گوشتی استان آذربایجان غربی. نشریه علوم دامی (مجله پژوهش و سازندگی). 86: 2-7.
مجاهدفر، ا. (1379). بررسی بهره‌وری و تخصیص بهینه عوامل تولید در مرغداری‌های گوشتی استان یزد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
محمدی، ع. (1387). اندازه‌گیری کارایی واحدهای تولیدی طیور با رویکرد DEA مطالعه موردی استان فارس. مجله اقتصاد علوم کشاورزی و توسعه. (16) 63: 89-116.
محمدی، ه. و صدرالاشرافی. م. (1384). مطالعه کارایی اقتصادی تعاونی‌های تولید دشت قمرود با استفاده از دو روش مرز تصادفی و تحلیل فراگیر داده‌ها. مجله علوم کشاورزی. 11 (3): 15-28.
مرادی شهربابک، ح. (1390). تعیین کارایی تولیدکنندگان بادام استان کرمان (مطالعه موردی شهرستان سیرجان). تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 3 (2): 117-132.
Adebayo, O.O. and Adcola, R.G. (2005). Socio-Economics factors affecting poultry farmers in Ejigbo local government area of Osun state. Journal of Human Ecology. 18 (1):39-41.
Alabi, R.A. and Aruna, M.B. (2006). Technical efficiency of family poultry production in Nigeria. Journal of Central European Agriculture. 6(4): 531-538.
Alrwis, K.N. and Francis, E. (2003). Technical efficiency of broiler farms in the central region of Saudi Arabia: stochastic frontier approach. Research Bulletin. 116: 25-34.
Areerat, T., Kameyema, H., Ngamsomsuk, K. and Yamauchi, K. (2012). Production efficiency of broiler farming in Thailand: a stochastic frontier approach. Journal of Agricultural Science. 4(12): 225-227.
Ayhan, V. and Aktan, S. (2004). Using possibilities of dried tomato pomace in broiler chicken diets. Journal of Animal Science (Turkey). 45(1): 19-22.
Bakucs, Z. and Ferto, I. (2009). Application and extensions of the Cost of Production Model-Use and applicability of SFA. FACEPA. No. D5.1.1: 3-17.
Bamiro, O.M., Phillip, D.O.A. and Momoh, S. (2006). Vertical integration and technical efficiency in poultry (egg) industry in Ogun and Oyo states, Nigeria. International Journal of Poultry Science. 5(12): 1164.
Blelik, P. and Rajcaniova, M. (2004). Scale efficiency of agricultural enterprises in Slovakia. Agricultural Economics (Czech Republic). 50 (8): 331-335.
Christo, J. (2010). The competiveness and efficiency of the South African broiler industry. Journal of National Agricultural Marketing Council. 2(12): 26-35.
Cochran, W.G. (1997). Sampling Techniques, Third Edition. John Wiley & Sons. New York.
Ike, P.C. and Ugwumba, C.O.A. (2011). Profitability of small scale broiler production in Onitsha North Local government area of Anambra State, Nigeria. International Journal of Poultry Science. 10 (2): 106-109.
Oji, U.O. and Chukwuma, A.A. (2007). Technical efficiency of small scale poultry egg production in Nigeria: empirical study of poultry farmers in Imo state, Nigeria. Research Journal of Poultry Sciences. 1: 16-21.
Ojo, S.O. (2003). Productivity and technical efficiency of poultry egg production in Nigeria. International Journal of poultry Science. 2 (6): 456-464.
Salamat, A., Shahid, A. and Bakhtawar R. (2014). Estimation of technical efficiency of open shed broiler farmers in Punjab, Pakistan: A stochastic frontier analysis. Journal of Economics and Sustainable Development. 5(7): 79-88.
SAS Institute. (2002). SAS®/STAT Software, Release 9.2. SAS Institute, Inc., Cary, NC. USA.
Shaikh, A. S. and Zala, Y.C. (2011). Production performance and economic appraisal of broiler Farms in Anand District of Gujarat. Agricultural Economics Research Review. 24: 317- 323.
SPSS. (2007). Statistical Package for Social Sciences Study. SPSS for Windows, Version 17. Chicago SPSS Inc.
Tijani, A.A., Alimi, T. and Adesiyan, A.T. (2006). Profit efficiency among Nigerian poultry egg farmers: a case study of Aiyedoto Farm Settlement, Nigeria. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences. 2(6): 256-261.
Tsola, I.E. (2011) Performance assessment of mining operations using nonparametric production analysis: A bootstrapping approach in DEA. Resources Policy. 36: 159–167.
Unang, Ir. (2003). Profitability and efficiency of the broiler industry in Tasikmalaya. M.Sc thesis, Faculty of Agriculture, University of Siliwangi Tasikmalaya.
Yusuf, S.A. and Malamo. O. (2007). Technical efficiency of poultry egg production in Ogun state: a data envelopment analysis (DEA) approach. International Journal of Poultry Science. 6(9): 622-629.