نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور
2 سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور، ایستگاه ملی تحقیقات گاودشت
چکیده
هدف از انجام این آزمایش، تعیین مناسب‌ترین سن از شیرگیری برههای زل بود. به این منظور تعداد 90 رأس
برۀ نر و ماده زل با میانگین وزن تولد 41/0 ± 57/2 کیلوگرم از یک گله، انتخاب و به سه گروه 30 رأسی تقسیم شدند. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1؛ شیرگیری در سن 60 روزگی، 2؛ شیرگیری در سن 75 روزگی و 3؛ شیرگیری در سن 90 روزگی. بره‌ها پس از شیرگیری بلافاصله وارد برنامۀ پرواربندی شدند و تا سن شش ماهگی با جیره‌هایی مشابه از نظر پروتئین خام و انرژی قابل متابولیسم تغذیه شدند. میشهای مادر هر سه گروه دو ماه پس از زایش وارد برنامۀ جفتگیری شده و در هنگام زایمان، اطلاعات مربوط به زایش آنها شامل وزن میش، مرده‌زایی و چندقلوزایی، وزن تولد و جنسیت بره ثبت گردید. نتایج نشان داد ماده خشک مصرفی روزانه و ضریب تبدیل خوراک برههای پروار شده تحت تأثیر سن شیرگیری قرار نگرفت. برههای شیرگیری شده در سن 60 روزگی، در طول دورۀ پرواربندی، افزایش وزن روزانه بیشتری در مقایسه با برههای شیرگیری شده در سن75 و 90 روزگی داشتند. میزان زایش میش‌ها در گروه‌های آزمایشی 60، 75 و 90 روز شیرگیری شده به ترتیب 88، 81 و 85 درصد، زادآوری 119، 118 و 117 درصد، بره‌زایی 104، 96 و 100 درصد و دوقلوزایی 19، 18 و 17 درصد بود. می‌توان نتیجه گرفت که شیرگیری برههای زل در 60 روزگی سبب افزایش عملکرد رشد در مقایسه با شیرگیری بره‌ها در سنین بالاتر از آن می‌شود و عملکرد تولیدمثلی میش را بهبود می‌بخشد.
کلیدواژه‌ها
باقری، م. و کرمی، م. 1398. تأثیر سن از شیرگیری بره بر عملکرد تولیدی و تولیدمثلی میشهای لریبختیاری. نشریه علوم دامی (پژوهش و سازندگی)، شماره 125، 248-233.
پاپی، ن. 1395. اثر سن شروع پروار بر عملکرد رشد، مصرف و بازده خوراک برههای نر شال. فصلنامه تحقیقات کاربردی در علوم دامی. شماره 21، 66-57.
جعفری، م.، ولی زاده، ر. و ناصریان، ع.ع. 1397. اثر سن از شیرگیری بره بر عملکرد تولیدی و اقتصادی میش و بره بلوچی. نشریه پژوهشهای علوم دامی ایران، جلد 10، شماره 4، 447-435.
ساورسفلی، س. و مختارپور، غ.ر. 1393. تعیین اهداف و برنامۀ اصلاحی برای گوسفند زل. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور. شماره ثبت: 44980.
صادقی پناه، ا.ح. 1395. زود از شیرگیری. دستورالعمل هفتم از مجموعه دستورالعمل های مدیریت پیشرفته تولید مثل گوسفند و بز. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاونت ترویج.
غلامی، ح.، فضایلی، ح.، میرهادی، س.ا.، رضایزدی، ک.، رضایی، م.، زاهدیفر، م.، گرامی، ع.، تیمورنژاد، ن. و بابایی، م. 1396. جداول ترکیبات مغذی خوراکهای دام ایران. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور. چاپ اول، 79 ص.
فرزاد، ع. 1375. بررسی اثر وزن زنده و کیفیت لاشه برههای نر پرواری بلوچی. اولین سمینار پژوهشی گوسفند و بز کشور. موسسه تحقیقات علوم دامی کشور.
کرکودی، ک. 1393. بررسی اثر سن از شیرگیری بر عملکرد پروار برههای نر کلکوهی. مجله دانش و پژوهش علوم دامی، جلد 17، 65-51.
کرکودی، ک.، عزیزی، ر.ع.، و لباف، ا.ق. 1387. بررسی اثر سن ازشیرگیری بر عملکرد پروار برههای نر نژاد فراهانی. فصلنامه دانش کشاورزی ایران، جلد 5، شماره 2، 171-155.
کرمی، م.، و طالبی، م.ع. 1385. اثر مدت شیرخوارگی و طول مدت پروار بر خصوصیات لاشه بره های پرواری. پژوهش و سازندگی، شماره 73، 29-21.
کیان زاد، م.ر. 1390. افزایش بازدهی گوسفندان زل تحت سیستم پرورش متمرکز (صنعتی). وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، شماره ثبت: 39250.
مقصودی نژاد، ق. 1375. بررسی اثر سطوح مختلف پروتئین جیره غذایی بر توان پرواری بره های نر گوسفند زل مازندران. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان مازندران. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی.
مهاجر، م. 1388. بررسی اثر سن و طول دورۀ پروار بر عملکرد برههای نژاد زل و دالاق. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، شماره ثبت: 1375/87.
موسوی، س.س. 1394. تعیین سن مناسب شروع پرواربندی و اثر آن بر خصوصیات لاشه بره های نر افشاری. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور.گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، شماره ثبت: 48774.
نیکخواه، ع.، و امانلو، ح. 2001. مواد مغذی مورد نیاز گاوهای شیری (ترجمه). نشریه انجمن تحقیقات ملی (NRC 2001). انتشارات دانشگاه زنجان. 555 ص.
ولیزاده، ر. و دستار، ب. 1375. مقایسه پرواربندی برههای نر و ماده بلوچی با دو روش معمولی و زود ازشیرگیری. مجموعه مقالات اولین سمنیار پژوهشی گوسفند و بز کشور، کرج، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور.
یاراحمدی، ب.، چگنی، ع.، بیرانوند، م.ح. و محمدطاقی، م. 1384. بررسی اثر طول مدت پروار و زمان شیرگیری بر عملکرد و خصوصیات پروار برههای نر نژاد لری. دومین سمینار پژوهشی گوسفند و بز کشور. موسسه تحقیقات علوم دامی کشور.
Abou Ward, G.A., Tawila, M.A., Sawsan, M., Gad Abedo, A.A. and Soad El-Naggar. 2008. Effect of Weaning Age on Lamb's Performance. World Journal of Agricultural Sciences 4 (5): 569-573.
Abu Ishmais, M.A., Kridli, R.T. and Omer, S.A. 2004. Body weight change, milk production and reproductive parameters in suckled vs. non-suckled Awassi ewes. Asian-Australian Journal of Animal Science. 17 (9): 1236-1240.
Aksakal, V., Emsen, E., Ozdemir, M. and Macit, M. 2009. Effects of various ages of weaning on growth performance of Morkaraman lambs. Journal of Animal Veterinary Advance. 8:1551-1554.
Ali, M.H., Norouzian, M.A. and Khadem, A.A. 2015. Performance and measures of stress in lambs weaned at 45 and 90 days. Iranian Journal of Applied Animal Science. 5 (4): 981-985.
Baumont, R. 1996. Palatability and feeding behavior in ruminants: A review. Animals De Zootechnie, 45: 385-400.
Ben Salem, H., Nefzaoui, A., and Ben Salem, A. 2002. Supplementation of Acacia cyanoghylla Lindl. Foliage based diets with barley or shrubs from arid areas (Opuntia ficus-indica f. inermis and Artiplex nummularia, L.) on growth and digestibility in lambs. Anim. feed Sci. and Technol., 96: 15-30.
Cognié, Y., Hernandez-Barreto, M. and Saumande, J. 1975. Low fertility in nursing ewes during the non-breeding season. Annales de biologie animale, biochimie, biophysique. 15: 329-343.
De Nicolo, G., Morris, S.T., Kenyon, P.R. and Morel, P.C.H. 2006. Effect of weaning prior post-mating on performance of spring mated ewes and their lambs in New Zealand.
New Zealand Journal of Agricultural Research. 49: 255–260.
New Zealand Journal of Agricultural Research. 49: 255–260.
Eriz, B., Ozcan, M., Yilmaz, A. and Ceylan, A. 2005. Estimates of phenotypic and genetic parameters for ewe prolificacy traits of Turkish Merino sheep. Turkish Journal Veterinary and Animal Sciences. 29:557–563.
Fact, Sheet. 2009. Lactation, lamb growth and the lamb weaning decision. Beef + lamb New Zealand.
Fogarty, N.M., Hall, D.G., Dawe, S.T., Atkinson, W. and Allan, C. 1992. Management of highly fecund ewe types and their lambs for 8‐monthly lambing. 1. Effect of lamb weaning age on ewe reproductive activity in spring. Australian Journal of Experimental Agriculture. 32: 421–428.
Fray, M.D., Lamming, G.E. and Haresign, W. 1995. Induction of ovulation in the acyclic postpartum ewe following continuous, low dose subcutaneous infusion of GnRH. Theriogenology. 43: 1019-1030.
Galina, M.A., Hummel, J.D., Sanchez, M. and Haenlen, G.F.W. 2004. Fattening Rambouilet lambs with corn stubble or alfalfa, slow intake urea supplementation or balanced concentrated. Small Rumin. Res., 53: 89-98.
Godfrey, R.W. and Weis, A.J. 2016. Effect of weaning age on hair sheep lamb and ewe
production traits in an accelerated lambing system in the tropics. Journal of Animal Science. 94:1250-1254.
production traits in an accelerated lambing system in the tropics. Journal of Animal Science. 94:1250-1254.
Gürsoy, O. 2006. Economics and profitability of sheep and goat production in Turkey under new support regimes and market conditions. Small Ruminant Research. 62:181-191.
Hadad, S.G. and Hussein, M.Q. 2004) Effect of dietary energy density on growth performance and slaughter characteristics of fattening Awassi lambs. Livest. Prod. Sci., 87: 171-178.
Hamadeh, S.K., Barbour, E.K., Abi Said, M. and Daadaa, K. 1996. Reproductive
performance of postpartum Awassi ewes under different lambing regimes. Small
Ruminant Research. 19: 149–154.
performance of postpartum Awassi ewes under different lambing regimes. Small
Ruminant Research. 19: 149–154.
Hashem, A.L.S., Shaker, Y.M., Abdel-Fattah, M.S., Hanan, Z.A. and Ashgan, M.E. 2013. Effect of weaning age on growth performance and carcass traits of barki lambs in Siwa Oasis, Egypt. World Applied Sciences Journal. 21(7): 975-982.
Hulet, C.V. and Foote, W.C. 1967. Induction of fertile estrus in lactating and dry anestrous ewes using oral progestogens and repeated PMS treatment. Journal of Animal Science. 23: 545-548.
Hulet, C.V., Stellflug, J.N. and Knight, A.D. 1983. Effect of time of early weaning and time of lambing on accelerated lambing in Polypay sheep. Theriogenology. 20: 141–148.
Kenyon, P.R., Blair, H.T., Jenkinson, C.M.C., Morris, S.T., Mackenzie, D.D.S., Peterson, S.W., Firth, E.C. and Johnston, P.L. 2009. The effect of ewe size and nutritional regimen beginning in early pregnancy on ewe and lamb performance to weaning. New Zealand Journal of Agricultural Research. 52: 203-212.
Knights, M., Siew, N., Ramgattie, R., Singh-Knights, D. and Bourne, G. 2012. Effect of time of weaning on the reproductive performance of Barbados Blackbelly ewes and lamb growth reared in the tropics. Small Ruminant Research. 103: 205–210.
Kuhn, C.M., Pauk, J. and Schanberg, S.M. 1990. Endocrine responses to mother-infant separation in developing rats. Developmental Psychobiology. 23: 395-410.
Lewis, R.M., Notter, D.R., Hogue, D.E. and Magee, B.H. 1996. Ewe fertility in the STAR accelerated lambing system. Journal of Animal Science. 74: 1511–1522.
Mandiki, S.N.M., Bister, J.L. and Paquay, R. 1990. Effects of suckling mode on endocrine control of reproduction activity in Texel ewes lambing in July or November. Theriogenology. 33: 397–413.
Morris, S.T. and Kenyon, P.R. 2004. The effect of litter size and sward height on ewe and lamb performance. New Zealand Journal of Agricultural Research. 47:275-286.
Morris, S.T., Morel, P.C.H., Kenyon, P.R., Kemp, P.D., Burnham, D.L., West, D.M., Peterson, S.W., Gray, D.I., Scott, I. and Pomroy, W.E. 2004. Year‐round lamb production in the Manawatu region—results from year one. Proceedings of the New Zealand Grassland Association. 66: 215–219.
Napolitano, F., De Rosa, G. and Sevi, A. 2008. Welfare implications of artificial rearing and early weaning in sheep. Applied Animal Behaviour Science. 110:58-72.
NRC. 2007. Nutrient requirements of small ruminants: Sheep, Goats, Cervide, and New World Camelids. National Academy of Science. Washington, D.C. USA.
Olfaz, M., Ocak, N., Erener, G., Cam, M.A., and Garipoglu, A.V. 2005. Growth carcass and meat characteristics of Karayaka growing rams fed sugar beet pulp, partially substituting for grass hay as forage. Meat Science. 70: 7-14.
Pope, W.F., Mc Clure, K.E., Hogue, D.E. and Day, M.L. 1989. Effect of season and lactation on postpartum fertility of Polypay, Dorset, St. Croix, and Targhee ewes. Journal of Animal Science. 67: 1167-1174.
Rodriguez, R.O.L., Heredia, A.M., Quintal, F.J. and Velazquez, M.A. 1998. Productivity of Pelibuey and Blackbelly ewes mated at yearly and 8-monthly intervals over six years. Small Ruminant Research. 30: 177–184.
SAS. 2002. Statistical Analysis Systems/SAS, STAT User's guide Statistics. Version 9.1. Cary, Institute: USA.
Scaramuzzi, R.J., Cognie, Y. and Downing, J.A. 1996. The ovarian secretion of androstenedione and estradiol during late pregnancy and the early postpartum period in sheep with an auto transplanted ovary. Reproduction and Nutrition Development. 36: 531-543.
Schirar, A., Cognie, Y., Louault, F., Poulin, N, Levasseur, M.C. and Martinet, J. 1990. Resumption of estrous behavior and cyclic ovarian activity in suckling and non-suckling ewes. Journal of Reproduction and Fertility. 88: 593-604.
Sents, A.F., Walters, T.L. and Whiteman, J.V. 1982. Performance and carcass characteristics of ram lambs slaughtered of different weights. Journal of Animal Science, 55: 1360-1371.
Simeonov, M., Todorov, N., Kirilov, A. and Stoicheva, I. 2012. Comparison of different methods for early weaning of lambs. Journal of Animal Science. (Bulgaria) 49:14-25.
Speedy, A.W. and Fitz Simons, J. 1977. The reproductive performance of Finnish Landrace × Dorset Horn and Border Leicester × Scottish Blackface ewes mated three times in 2 years. Animal Production. 24: 189–196.
Takayama, H., Tanaka, T. and Kamomae, H. 2010. Postpartum ovarian activity and uterine involution in non-seasonal Shiba goats, with or without nursing. Small Ruminant Research. 88: 62–66.
Todorov, N. 2012. Weaning lambs of dairy breed at 20 days of age and cheap rearing with whole grain and pelleted protein concentrate (review). Archiva Zootechnica, 15:3, 23-37.
Vanimisetti, H.B., Notter, D.R., and Kuehn, I.A. 2007. Genetic (co)variance components for ewe productivity traits in Katahdin sheep. Journal of Animal Science. 85:60–68.
Wardrop, I.D. 1960. The total growth of the visceral organs of the lamb. II- the effect of diet on growth rate with particular reference to the parts of the alimentary tract. Journal of Agricultural Science. 55: 127-132.
Wardrop, I.D. and Tribe, D.E. 1959. The early weaning of lambs. Past Rev. 69: 721.
Warren, J.E., Kiesling, D.O., Akimbami, M.A., Price, E.A. and Meredith, S. 1989. Conception rates in early postpartum ewes bred naturally or by intrauterine insemination. Journal of Animal Science. 67: 2056-2059.
Wheaton, J.E., Windels, H.F. and Johnston, L.J. 1992. Accelerated lambing using exogenous progesterone and the ram effect. Journal of Animal Science. 70: 2628–2635.
)