نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری، گروه علوم دام، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، ایران

2 استاد، گروه علوم دام، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، ایران

3 دکتری تغذیه دام، ایستگاه تحقیقات شتر و گونه‌های مرتعی خراسان جنوبی، بیرجند، ایران

چکیده

رشد روز افزون جمعیّت جهان، افزایش تولیدات دامی را اجتناب ناپذیر کرده و این موضوع در کنار مشکلات ناشی از تغییرات اقلیمی، کمبود آب و زمین زراعی، اهمیّت پرورش دام‌های مقاوم مانند شتر را نشان می‌دهد. در پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر جایگزینی جزئی و کامل یونجه جیره با خارشتر، تعداد 18 نفر حاشی پرواری نژاد سندی (9 تا 10 ماهه با میانگین وزن اوّلیّه 7±115 کیلوگرم) به یکی از سه تیمار آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تکرار در هر تیمار اختصاص یافتند. جیره‌های آزمایشی شامل: 1- جیره شاهد (فاقد خارشتر)، 2- جیره‌‎ی حاوی 25 درصد خارشتر و 3) جیره‌‎ی حاوی 50 درصد خارشتر (بر اساس مادّه‌ی خشک) بود. میزان مادّه خشک مصرفی روزانه ثبت و دام‌ها به‌صورت ماهانه (در روزهای 0، 30، 60، 90 و 150 دوره‌ی آزمایشی) وزن‌کشی شدند. نتایج نشان داد میزان مصرف مادّه خشک با افزایش استفاده از خارشتر در جیره، افزایش یافت (05/0 ≥ P). اگرچه میزان افزایش وزن روزانه در تیمار حاوی 50 درصد خارشتر کاهش داشت (05/0 ≥ P)، امّا اختلاف معنی‌داری بین تیمار حاوی 25 درصد خارشتر و تیمار شاهد مشاهده نشد. هزینه خوراک به ازای هر کیلوگرم افزایش وزن و سود حاصل از هر کیلوگرم افزایش وزن با افزایش جایگزینی خارشتر در جیره، تمایل به افزایش نشان داد (01/0 = P). در مجموع، یافته‌های آزمایش حاضر نشان داد که تغذیه شترهای پرواری با خارشتر تا 50 درصد مادّه خشک جیره نه تنها اثر نامطلوب بارزی بر عملکرد رشد ندارد، بلکه هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

احمدی، ع. و سندگل، ع. (1389). ارزیابی ارزش غذایی گونه‌های شورپسند موجود در جیره گوسفند زندی چراکننده در مراتع بیابانی عباس آباد قم. مرتع و آبخیزداری، 63(3)، 277-287.
امیری، ب.، افشاری، ا.، قره داغی، ح. و رسولی ب. (1395). بررسی امکان معرفی منابع جدید علوفهای از طریق ترکیب Halocnemum strobilaceum  و  Alhagi camelarumسیلوکردن در استان بوشهر. پژوهش تحقیقات مرتع و بیابان ایران . 22 (3): 478-498.
باشتینی ج، فضائلی، ح. و فیضی، ر. (1386). امکان سیلو کردن گیاه خارشتر و مقایسة ارزش غذایی آن با خارشتر خشک شده و یونجة خشک. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان
باشتینی، ج. (1394). اثر مصرف علف خشک خارشتر در جیره غذایی بر عملکرد گوسفندان بلوچیو نشریه علوم دامی (پژوهش و سازندگی). 28 (106): 169-178.
بی‌نام، (1400). آمارنامه‌های کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی. دفتر فناوری و اطلاعات تهران، ایران.
فیاض، م.، عامری، ح.، یزدانشناس، ح. و یگانه، ح. (1394). بررسی ارزش رجحانی گونه های مرتعی برای شتر در مراتع ییلاقی و قشلاقی سمنان طی سه سال متوالی. 794-802.‎
قهرمان، ا. (1392). فلور رنگی ایران. دانشگاه تهران، پردیس علوم پایه جلد 27، صفحه 125.
کرمشاهی امجزی، خ.، دیانی، ا.، طهماسبی، ر. و خضری، ا. (1396). تأثیر تغذیه سیلاژ خارشتر و ضایعات خرما بر مصرف ماده خشک، قابلیت هضم مواد مغذی و فراسنجه های خونی در گوسفند. پژوهش‌های تولیدات دامی. 8(16): 103-110.
Abd El-Hack, M. E., Samak, D. H., Noreldin, A. E., Arif, M., Yaqoob, H. S. and Swelum, A. A. (2018). Towards saving freshwater: halophytes as unconventional feedstuffs in livestock feed: a review. Environmental science and pollution research international, 25(15), 14397-14406.
Abri, M. A. A. and Faye, B. (2019). Genetic improvement in dromedary camels: challenges and opportunities. Frontiers in genetics, 10, 167.
Adel, E. M. and El-Metwaly, H. (2012). Effect of feed additive “exogenous enzymes” on growth performance of Maghraby camels. Life Sci. 9:4830–65.
AOAC. (2015). Official methods of analysis, 17th ed. Official methods of analysis of AOAC International, Gaithersburg, MD, USA.
El Shaer, H. M. (2021). Potential use of halophytes and salt-tolerant forages as animal feed in the arab region: an overview. Handbook of Halophytes: From Molecules to Ecosystems towards Biosaline Agriculture, 2479-2498.
Food and Agriculture Organization (FAO). (2015). E-conference: utilization of food loss and waste as well as non-food parts as livestock feed, FAO, Rome, Italy. Retrieved on 17 December from http://www.fao.org/save-food/news-andmultimedia/ events/detail/fr/c/325893/.
Hendrickson, R., and Asmussen, L. (1981). The voluntary intake, digestibility and rotation time day cattle and sheep of leaf and stem fraction of Tropical legume. Australian Journal of Agriculture, 24, 875-888.
Iranian Council of Animal Care. Guide to the Care and Use of Experimental Animals. Isfahan: Isfahan University of Technology (1995).
Kadim, I. T. (2012). Camel meat and meat products. CABI.
Kamoun, M. (1993). Reproduction and production of Maghrabi dromedaries kept on pastures of the Mediterranean type. Etudes et Synthesrs de l`lEMVT. (1993), no. 41, 117- 130; Actes de l`Atelier “Peut on ameliorer les performances de reproduction des camelins” Paris, France, 10-12 September.
Kazemi, M. and Bezdi, K. G. (2021). An investigation of the nutritional value of camelthorn (Alhagi maurorum) at three growth stages and its substitution with part of the forage in Afshari ewes’ diets. Animal Feed Science and Technology, 271, 114762.
Khatibi, A. ,Tahmasbi, R., Dayani,O. and Khezri, A. (2017). The effect of level of feed intake on digestibility, nitrogen balance and microbial protein synthesis in sheep. Research on Animal Production. 15: 18-24.
Makkar, H. P. S. (2017). Opinion paper: Food loss and waste to animal feed. Animal, 11(7), 1093-1095.
Mohamed, M. I., Maareck, Y. A., Abdel-Magid, S. S. and Awadalla, I. M. (2009). Feed intake, digestibility, rumen fermentation and growth performance of camels fed diets supplemented with a yeast culture or zinc bacitracin. Animal Feed Science and Technology, 149(3-4), 341-345.
Moore, J. E., Brant, M. H., Kunkle, W. E., and Hopkins, D. I. (1999). Effects of supplementation on voluntary forage intake, diet digestibility, and animal performance. Journal of Animal Science, 77(suppl_2), 122-135.
Rezvani-moghaddam, P. and Kochaki, A. (2004). History of research on salt-affected lands of iran, present status and future prospects: Halophytic ecosystems. Pp 83-95.
Richard, D. (1989). lngestibilité et digestibilité des aliments par le dromadaire Options Méditerranéennes (CIHEAM). Série A (2): 55-59.
Tibary, A. and El Allali, K. (2020). Dromedary camel: A model of heat resistant livestock animal. Theriogenology, 154, 203-211.
Towhidi, A., Saberifar ,T. and Dirandeh, E. (2011). Nutritive value of some herbage for dromedary camels in the central arid zone of Iran. Tropical Animal Health and Production. 43:617- 622.
Van Soest, P. J. (1994). Nutritional ecology of the ruminant. United States. Comstock Publication, Ithaca.
Wei, F., Yang, X., Pang, K. and Tang, H. (2021). Traditional Uses, Chemistry, Pharmacology, Toxicology and Quality Control of Alhagi sparsifolia Shap. A Review. Frontiers in Pharmacology, 2810.
Wilson, R.T. (1984). The Camel. Longman Group Limited, Essex, UK.
Zarrin, M., Riveros, J. L., Ahmadpour, A., de Almeida, A. M., Konuspayeva, G., Vargas-Bello-Pérez, E. & Hernández-Castellano, L. E. (2020). Camelids: new players in the international animal production context. Tropical Animal Health and Production, 52(3), 903-913.