نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات علوم دامی، مرکزتحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

2 استاد گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 محقق بخش تحقیقات علوم دامی، مرکزتحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

چکیده

به منظور بررسی خصوصیات کیفی و تأثیر آن بر ارزش اقتصادی موهر تولیدی بزهای مرخز در سامانه پرورش آن در استان کردستان، جمعاً 136 نمونه از هفت گله و دو گروه بزغاله‌های یکساله و بزهای بالغ ماده در هفت رنگ: سفید، نباتی، کرم قهوه‌ای، قهوه‌ای روشن، قهوه‌ای(خرمایی)، قهوه‌ای تیره و سیاه، در فصل برداشت موهر تهیه گردید. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل: الیاف حقیقی، الیاف مدولایی، الیاف کمپ، قطر الیاف، طول دسته الیاف و ارزش اقتصادی الیاف بودند. در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از نسخه 27 نرم افزار Spss استفاده شد. برای بررسی اثرات ثابت: گله، گروه‌های بز و رنگ الیاف روی متغییرهای مورد بررسی از روش مدل‌های خطی عمومی (GLM) نرم افزار استفاده شد. میانگین حداقل مربعات الیاف حقیقی، الیاف مدولایی، الیاف کمپ، قطر الیاف، طول دسته الیاف و قیمت هر کیلوگرم موهر تولیدی در این تحقیق به ترتیب 14/5±36/92 درصد، 81/4±84/6 درصد، 02/1±75/0 درصد، 27/5±49/32 میکرون، 27/3±3/14سانتیمتر و 452±1823308 ریال بودند. بر اساس یافته‌های این تحقیق، رنگ الیاف تأثیر قابل توجهی بر قیمت موهر داشت (01/0>p). میزان الیاف کمپ و مدولایی در ترکیب بیده بزهای مرخز خالص پائین بوده و اثری بر ارزش اقتصادی آن نداشت. درحالیکه، ترکیبی از رنگ‌های خاص و یکی از مزیت‌های ظرافت یا طول بلند دسته الیاف موجب می‌شدکه بیشترین قیمت به موهر اختصاص یابد. به همین دلیل الیاف قهوه‌ای خرمایی و نباتی با ارزشترین الیاف و به دنبال آنها به ترتیب طیف‌های مختلف قهوه‌ای، سفید و سیاه قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بهمنی، ح. ر. (1378). بررسی مراحل مختلف فعالیت فولیکولی واثر آن بر ریزش و مهمترین خصوصیات الیاف پوششی بز مرخز. پایان نامه ی کارشناسی ارشد ،دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز.
بهمنی، ح. ر.، رشیدی، ا.، وطن خواه، م.، مفاخری ش. و صالحی، ص. (1394). اهداف اصلاحی و ضرایب اقتصادی صفات بز مرخز در شرایط روستایی.گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی استانی، سازمان جهاد کشاورزی کردستان، سنندج.
بهمنی، ح. ر. (1399). پایش و ثبت بز مرخز ، گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج.
بهمنی، ح. ر. (1401). تجزیه و تحلیل حیاتی جمعیت در معرض خطر بز مرخز، گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، موسسه تحقیقات علوم دامی، کرج.
رزاق زاده، س. (1373). تعیین خصوصیات کمی و کیفی الیاف بز مرخز. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.
رشیدی ا. (1378). ارزیابی ژنتیکی صفات اقتصادی در بز مرخز ، پایان نامه دوره دکترا دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
زندی باغچه مریم،  م. ب.، مرادی، م.، میرائی آشتیانی، س. ر. ، رشیدی، ا. و کاووسی، م. (1388). مقایسه بهره وری کل عوامل تولید گله های بز مرخز در استان کردستان. نشریه علوم دامی، شماره 83 (2)، ص ص. 82-74.
طاهرپور دری، ن. و حسنی نژاد، م. ا. (1376). ویژگی های الیاف پوششی بزهای مرخز ایستگاه دامپروری سنندج. پژوهش و سازندگی، شماره 34، ص ص. 179-176.
عسکری، م. (1383). ارزیابی خصوصیات کمی وکیفی الیاف موهر در بزهای مرخز. پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان.
کامگار، ک.، منعم، م. و رسولی، ح. (1383). مقایسه خصوصیات تولیدی تیپ های مختلف بز مرخز استان کردستان.گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج.
کریمی، پ. (1393). برآورد ضریب همخونی و اثرات آن برصفات بیده در بزهای مرخز. پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان.
یزدی صمدی، ب.، رضائی، ع. و ولی زاده م. (1376). طرحهای آماری در پژوهشهای کشاورزی. انتشارات دانشگاه تهران. شماره 2346، ص ص. 264.
Gifford, D. R., Ponzoni, R. W., Burr, J. and Lampe, R. J. (1990). Environmental effects on fleece and body traits of South Australian Angora goat. Small Ruminant Research. 3:249-256.
Iñiguez, L., Mueller, J.P., Ombayev, A., Aryngaziyev, S., Ajibekov, A., Yusupov, S., Ibragimov, A., Suleimenov, M. and El-Dine Hilali M. (2014). Characterization of mohair and cashmere in regions of Kazakhstan, Kyrgyzstan and Uzbekistan. Small Ruminant Research. 120(2–3), 209-218.
Koratkar, D. P., Patil, V. K. and Narawade, V. S. (1990). Mohair production in Angora and crossbred goats. Indian Journal of Animal Science. 60:1010-1012.
Kosimov, F.F., Kosimov, M.A., Rischkowsky, B. J. and Mueller, P. (2013). Evaluation of mohair quality in Angora goats from the Northern dry lands of Tajikistan. Small Ruminant Research. 113(1): 73-79.
Lupton, C. J. (1996). Animal performance and fleece characteristics of Angora goat maintained on Western and Southern Texas rangeland. Journal of Animal Science. 74:545-550.
Meuwissen, T. (2009). Genetic management of small populations. Acta Agriculturae Scandinavica, Section A - Animal Science. 59(2): 71-79.
Nazari-Ghadikolaei, A., Mehrabani-Yeganeh, H., Miarei-Aashtiani, S. R., Staiger, E. A., Rashidi, A., Huson, H. J. (2018). Genome-wide association studies identify candidate genes for coat color and mohair traits in the iranian Markhoz goat. Frontiers in Genetics. 9: Article 105.
Newman, S.A.N. and Paterson, D.J. (1999). Variation in fiber and fleece characteristics between and within South African, New Zealand, and South African × New Zealand Angora goat genotypes. N.Z. J. Agric. Res. 42, 77–82.
Restall, B. J. and Pattie, W. A. (1989). The inheritance of cashmere in Australian goats. 1. Characteristics of the base population and the effects of environmental factors. Livestock production science. 21: 157-172.
Sponenberg, B. J., Alexieva, S., Adalsteinsson, S. (1998). Inheritance of color in Angora goats. Genetic Selection Evolution. 30: 385-395.
Sumner, R.M.W., Bigham, M.L. (1993). Biology of fibre growth and possible genetic and non-genetic means influencing fibre growth in sheep and goats: a review. Livestock Production Science. 33, 1–29.
Winer, BJ. (1971). Statistical principles in experimental design. 2nd ed. New York (NY): McGraw-Hill.
Yalcin, B. C., Horst, P., Gerstmayer S. and Oztan, T. (1989). Research on the breeding of Angora goats in Turkey. Animal Research and Development. 30:25-35.
Zedar, M. and Hesse, B. (2000). The Initial Domestication of Goats (Capra hircus) in the Zagros Mountains 10,000 Years Ago. Science. 287(5461):2254-7.