نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش تحقیقات علوم دامی، مرکزتحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

2 استادیار بخش تحقیقات علوم دامی، مرکزتحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

3 دانش آموخته دکترای ژنتیک و اصلاح نژاد دام، مرکزتحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

چکیده

هدف از انجام این تحقیق بررسی وضعیت موجود و برآورد احتمال انقراض نژاد در معرض خطرگوسفند قره‌گل در کشور ایران بود. به همین منظور، داده‌های جمعیتی و فراسنجه‌های مورد نیاز از گله‌های گوسفند قره‌گل و منابع موجود درسالهای اجرای پروژه جمع‌آوری شدند. دو سناریوی دینامیک گذشته وآینده جمعیت با فرض ادامه شرایط موجود در زیستگاه گوسفند قره‌گل، با استفاده از روش تجزیه و تحلیل حیاتی جمعیت (PVA) و نسخه دهم نرم افزار VORTEX شبیه‌سازی شدند. شبیه‌سازی دینامیک جمعیت در گذشته با استفاده از فراسنجه‌های زیستی و فرضیات مورد استفاده، دینامیک واقعی جمعیت در گذشته را تقلید کرد. شبیه سازی دینامیک جمعیت در آینده نشان داد که با تداوم شرایط موجود، روند افزایش همخونی و کاهش تنوع ژنتیکی جمعیت مورد بررسی ادامه یافته و احتمال انقراض گوسفند قره‌گل در منطقه از سال 1438 امکانپذیر بوده و متوسط زمانیکه به اولین انقراض این نژاد درمنطقه باقیمانده 47/4 ± 08/51 سال برآورد شد. بر اساس نتایج تجزیه و تحلیل حساسیت فراسنجه‌ها، حذف میش‌های بالغ بیش از حذف معمول سالانه، فراوانی محدودیت غذایی و استفاده از نژادهای دیگر در جفتگیری، بیشترین اثر را بر معیارهای حیاتی در شبیه سازی آینده جمعیت داشتند که عمدتاً دلیل اقتصادی دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بهمنی، ح. ر. (1401). تجزیه و تحلیل حیاتی جمعیت در معرض خطر بز مرخز، گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، موسسه تحقیقات علوم دامی، کرج.
توکلیان، ج. (1387). نگرشی بر ذخایر ژنتیکی دام و طیور بومی ایران. موسسه تحقیقات علوم دامی، کرج.
خالداری، م. (1384). اصول پرورش گوسفند و بز (چاپ دوم). انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد تهران. ص 79 و 80 .
ساقی، د. ع. (1402). تجزیه و تحلیل حیاتی جمعیت در معرض خطر گوسفند قره‌گل، گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، موسسه تحقیقات علوم دامی، کرج.(در حال انتشار)
Al-Atiyat, R.M. )2009(. Estimation extinction probabilities of Jordan indigenous cattle using population viability analysis. Livestock Science. 123, 121-128. doi.org/10.1016/j.livsci.2008.10.016
Al-Atiyat, R.M., Riyadh, S., Aljumaah Bader, M., Al-Shaer, B. M. and Al-Sornokh, H. (2016). Extinction probabilities of Hassawi cattle from Saudi Arabia using population viability analysis. Journal of King Saud University – Science. 28(3), 226-231. doi.org/10.1016/j.jksus.2016.05.001
Carneiro, H., Paiva, S., Louvandini, H., Miranda, R. and McManus C. (2014). Genealogical and population viability analysis of a conservation nucleus of Brazilian Bergamasca sheep. Animal genetic resources. 54, 103-113. doi.org/10.1017/S2078633614000058.
Gandini, G.C., Ollivier, L., Danell, B., Distl, O., Georgoudis, A., Groeneveld, E., Martyniuk, E., van Arendonk, J.A.M. and Wolliams J.A. (2004). Criteria to assess the degree of endangerment of livestock breeds in Europe. Livestock Production Science. 91, 173–182. doi.org/10.1016/j.livprodsci.2004.08.001
Gilligan, D. M., Woodworth, L. M., Montgomery, M. E., Briscoe, D. A. and Frankham, R. (1997). Is mutation accumulation a threat to survival of endangered populations?  Conservation Biology. 11, 1235–1241.
Goodman, D. (1987). The demography of chance extinction. P: 11-34, In: Soule, M. E. (ed.), Viable populations for Conservation. Cambridge University Press, Cambridge.
Hertz, M., Jensen, I., Jensen, L., Nielsen, I., Winde, J., Stronen, A. and Pertoldi, C. (2016). Population viability analysis on a native Danish cattle breed. Animal genetic resources. 59, 105-112. doi.org/10.1017/S2078633616000205
Lacy, R.C. (1993/1994). What is population viability analysis? Primate Conservation. 14/15, 27–33.
Lacy, R.C. and Pollak, J.P. (2021). Vortex: A Stochastic Simulation of the Extinction Process. Version 10.5.5. Chicago Zoological Society, Brookfield, Illinois, USA.
Lacy, R.C., Miller, P.S. and Traylor-Holzer, K. (2021). Vortex 10 User’s Manual. 30 March 2021 update. IUCN SSC Conservation Planning Specialist Group, and Chicago Zoological Society, Apple Valley, Minnesota.
Lande, R. (2002). Incorporating stochasticity in population viability analysis. P: 18-40, In: Beissinger S. R. and McCullough, D. R. (eds.), Population Viability Analysis. The University of Chicago Press, Chicago.
Meuwissen, T. (2009). Genetic management of small populations. Acta Agriculturae Scandinavica, Section A — Animal Science. 59(2), 71-79. doi.org/10.1080/09064700903118148
Ngcobo, J.N., Nedambale, T.L., Nephawe, K.A., Mpofu, T.J., Chokoe, T.C., Ramukhithi, F.V. (2022). An Update on South African Indigenous Sheep Breeds’ Extinction Status and Difficulties during Conservation Attempts: A Review. Diversity. 14, 516. doi.org/10.3390/d14070516
O’Grady, J.J., Brook, B.W., Reed, D.H., Ballou, J.D., Tonkyn, D.W. and Frankham, R. (2006). Realistic levels of inbreeding depression strongly affect extinction risk in wild populations. Biological Conservation. 133, 42–51. doi.org/10.1016/j.biocon.2006.05.016
Scherf, B.D. (2000). World watch list for domestic animal diversity. third ed. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
Simon, D.L. (1999). European approaches to conservation of farm animal genetic resources. Animal Genetic Research Information. 25, 79-100. doi.org/10.1017/S1014233900005794
Slotta-Bachmayer, L., Boegel, R., Kaczensky, P., Stauffer, C. and Walzer, C. (2004). Use of population viability analysis to identify management priorities and success in reintroducing Przewalski’s horses to southwestern Mongolia. Journal of Wildlife Management. 68 (4), 790–798.
Thirstrup, J. P., Bach, L. A., Loeschcke, V. and Pertoldi, C. (2009). Population viability analysis on domestic horse breeds (Equus caballus). Journal of Animal Science. 87, 3525–3535. doi.org/10.2527/jas.2008-1760