نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا طهماسبی ¹
• غلامحسین طهماسبی ²
• رحیم عصفوری ³
• علیرضا ترنگ ³
• محمد بابایی ⁴
• رامین صیقلانی ⁵
• سیدمحمد رسولی نژاد موسوی ⁶
• پیام پتکی ⁷

¹ کارشناس ارشد مهندسی بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه پیام نور واحد تهران شرق

² استاد، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور

³ استادیار موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشور

⁴ مربی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور

⁵ مربی موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشور

⁶ کارشناس میکروبیولوژی دانشگاه آزاد واحد کرج

⁷ کارشناس موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشور

چکیده

زنبورعسل با گرده افشانی در تولیدات کشاورزی و غذای انسان نقش اساسی دارد و بنابراین تحقیقات زیادی از جمله بیشترین تحقیقات اصلاح نژادی در مورد این حشره مفید انجام شده است. پیشرفت های اخیر در ژنتیک مولکولی زنبورعسل، راهی برای استفاده از نشانگرهای مولکولی در انتخاب و بهبود صفات دلخواه در این حشره می باشد. در این مطالعه، دو کلنی زنبورعسل کم تولیدبا طول عمر کم و پر تولید با طول عمر زیاد از نسل یازدهم طرح جامع اصلاح نژاد زنبور عسل ایران، از نظر اولین سن جستجوگری مورد بررسی قرار گرفته و کارگران با سن جستجوگری مشخص با استفاده از نشانگر ای.اف.ال.پی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در کلنی های پر تولید آغاز جستجوگری از سنین پائین تر و از 9 روزگی شروع و تا 33 روزگی ادامه داشت.  طول دوره جستجوگری نیز در کلنی های پرتولید (9-33 روزگی) نسبت به کلنی های کم تولید (12تا 29 روزگی)، شامل بازه ی زمانی طولانی تری بود. دی.ان.ای ژنومی استخراج شده از زنبورهای کارگر، با استفاده از 4 جفت آغازگر ای.اف.ال.پی، تحت واکنش زنجیره­ایDNA پلیمراز قرار گرفت و محصولات این واکنش­ها روی ژل پلی­آکریلامید الکتروفورز شدند. در مجموع، 26 آلل چندشکل مشاهده گردید.بیشترین مقدار شاخص اطلاعاتی شانون مربوط به جایگاه E3M2-1 در جمعیت کم تولید (693/0) و نیز  E3M3-4در جمعیت پرتولید (693/0) و کمترین مقدار شاخص اطلاعاتی شانون مربوط به جایگاه E6M3-5 در جمعیت کم تولید (156/0) بود. بیشترین تعداد آلل موثر در بین همه جایگاه های مورد مطالعه متعلق به جایگاه E3M3-4 در جمعیت پر تولید و کمترین آلل موثر مربوط به جایگاهE6M3-5در جمعیت کم تولید است. دامنه هتروزیگوسیتی برای تمامی جایگاه ها در جمعیت مورد مطالعه بین (053/0) در جایگاه E6M3-5  تا ( 5/0) در جایگاهE3M2-1  است. میانگین هتروزیگوسیتی (He) در جمعیت کم تولید (321/0) و در جمعیت پرتولید (324/0) می باشد و میانگین شاخص اطلاعاتی شانون (I) نیز به ترتیب (490/0) و (491/0) محاسبه گردید.واریانس ژنتیکی بین دو جمعیت کم تولید و پر تولید، 10 درصد می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که با وجود عدم شباهت بین دو جمعیت از نظر  میزان تولید، تنوع ژنتیکی بین افراد دو گروه زیاد نیست. البته تشابه ژنتیکی بین جمعیت­های مورد مطالعه در این تحقیق، می تواند ناشی از محدود بودن تعداد کلنی های بررسی شده در این مطالعه باشد.